یکی از مشکلات شایع و نگران‌کننده‌ای است که ممکن است بعد از عمل بینی با آن مواجهه شوید کوفته‌ای شدن بینی بعد از عمل است. این مشکل به دلیل تجمع مایعات و تورم، در بافت‌های بینی رخ می‌دهد و معمولاً نتیجه واکنش طبیعی بدن به آسیب‌های ناشی از جراحی است. هرچند این عارضه اغلب به مرور زمان کاهش پیدا می‌کند و بینی به شکل نهایی خود می‌رسد، اما می‌تواند برای بسیاری از متقاضیان رینوپلاستی ، نگران‌کننده باشد.
عواملی مانند نوع پوست (پوست ضخیم یا نازک)، پیچیدگی جراحی، تکنیک مورد استفاده توسط جراح، و نحوه مراقبت از بینی بعد از عمل نیز، می‌توانند بر شدت و مدت زمان ورم و کوفته ای شدن بینی تأثیر بگذارند؛ حتی عواملی مانند فعالیت‌های بدنی زودهنگام، خوابیدن به حالت نامناسب، یا عدم رعایت توصیه‌های پزشکی می‌توانند این عارضه را بیشتر کنند.
آگاهی از دلایل و روش‌های مدیریت این وضعیت می‌تواند به بیماران کمک کند تا دوره بهبودی را با آرامش بیشتری طی کنند و به نتیجه دلخواه خود از جراحی بینی برسند. برای آشنایی بیشتر با این عارضه و نحوه برطرف کردن آن، تا انتهای مقاله همراه ما باشید.
دلایل ورم و کوفته‌ای شدن بینی بعد از رینوپلاستی
همانطور که گفته شد ورم و کوفته‌ای شدن بینی بعد از جراحی بینی یکی از عوارض معمول و تقریباً اجتناب‌ناپذیر رینوپلاستی است، که به دلیل واکنش طبیعی بدن به جراحی ایجاد می‌شود. در طول عمل بینی، برش‌ها و تغییرات ساختاری که در بافت‌های غضروفی و استخوانی بینی ایجاد می‌شود، باعث تحریک سیستم ایمنی بدن شده و درنتیجه منجر به افزایش جریان خون به ناحیه جراحی و تجمع مایعات در بافت‌ها می‌شود، که به عنوان ورم به چشم می آید؛ علاوه بر این، دستکاری بافت‌ها و عروق خونی در طول جراحی می‌تواند موجب بروز التهاب و تورم بیشتر شود.
اما میزان این تورم و کوفتگی در بینی های مختلف متفاوت است؛ به طورکلی، انجام تکنیک‌های مختلف رینوپلاستی مانند عمل بینی فرانسوی، طبیعی یا نیمه فانتزی برای افرادی که پوست بینی نازک دارند با چالش کمتری همراه است. در مقابل افرادی که بینی گوشتی دارند، به دلیل ضخامت پوست روی بینی خود به راحتی نمی‌توانند عمل بینی فانتزی یا عروسکی انجام دهند. در واقع فرم دهی نوک بینی در بینی‌های گوشتی به دلیل پوست ضخیم آن سخت‌تر خواهد بود و پس از مدتی ممکن است فرد دچار افتادگی نوک بینی شود. از طرفی قرار دادن و همپوشانی پوست بعد از فرم دهی بینی گوشتی کمی مشکل بوده و ممکن است جای زخم یا اسکار کمی مشهود باشد.
هرچند ورم بینی و جای اسکار در اغلب مواقع بعد از چند هفته بهبود پیدا می‌کند، اما مهارت و تجربه جراح، در شدت کوفته‌ای شدن بینی و افتادگی نوک آن، تاثیر بسزایی دارد. به هرحال برای رسیدن به نتایج نهایی مطلوب، معمولاً باید چند ماه یا حتی یکسال صبر کرد تا ورم به طور کامل فروکش کند و بینی به شکل نهایی خود برسد.
انواع کوفته ای شدن بینی بعد از عمل
کوفته‌ای شدن بینی بعد از رینوپلاستی (جراحی بینی) می‌تواند به شکل‌های مختلفی ظاهر شود که هر یک ناشی از عوامل مختلفی مانند نوع جراحی، ویژگی‌های پوستی و مراقبت‌های پس از عمل است؛
اما به طورکلی کوفته‌ای شدن بینی بعد از عمل، شامل موارد زیر است:
- کوفته ای شدن عمومی و متقارن؛ این نوع ورم به صورت یکنواخت در سراسر بینی ایجاد می‌شود و معمولاً در روزهای اولیه بعد از جراحی مشاهده می‌شود، که علت اصلی آن التهاب عمومی و تجمع مایعات در بافت‌های بینی است و به مرور زمان کاهش می‌یابد.
- ورم نامتقارن: در برخی موارد، ورم به صورت نامتقارن در یک طرف یا بخش خاصی از بینی دیده می‌شود. این حالت ممکن است به دلیل تفاوت‌های آناتومیکی، تفاوت در جراحی هر طرف بینی، یا رعایت نکردن توصیه‌های بعد از عمل بوجود بیاید.
- کوفته‌ای شدن نوک بینی: این نوع ورم معمولاً در نوک بینی دیده می‌شود و به دلیل دستکاری و تغییرات در ساختار غضروفی و پوستی این ناحیه رخ می‌دهد. کوفته‌ای شدن نوک بینی ممکن است به مدت طولانی‌تری باقی بماند و نیاز به مراقبت‌های ویژه داشته باشد.
- ورم همراه با کبودی: این حالت معمولاً در کنار ورم، کبودی و تغییر رنگ در ناحیه اطراف بینی و چشم‌ها نیز دیده می‌شود. این نوع کوفته‌ای شدن بیشتر در روزهای ابتدایی بعد از جراحی مشاهده می‌شود و به تدریج با بهبود کبودی‌ها، ورم نیز کمتر خواهد شد.
هر یک از این حالت‌ها نیاز به توجه و مراقبت مناسب دارد تا فرآیند بهبودی به درستی انجام شود و نتیجه نهایی مطلوبب به دست آید.
چگونه از کوفته‌ای شدن بینی بعد از عمل جلوگیری کنیم؟
اگرچه کوفته ای شدن بینی و ورم آن بعد از رینوپلاستی در اکثر مواقع اجتناب ناپذیر است، اما خوشبختانه می‌توان با راهکارهایی شدت آن را کاهش داد. اولین توصیه برای جلوگیری از کوفته‌ای شدن بینی بعد از عمل، رعایت دقیق توصیه‌های پزشک و انجام مراقبت‌های پس از جراحی است؛ مهم‌ترین اقدام در این راستا، استفاده منظم از کمپرس سرد در روزهای ابتدایی بعد از عمل بوده که می‌تواند به کاهش ورم و التهاب کمک بسیاری کند.
همچنین، بالا نگه‌داشتن سر موقع خواب، تا چند هفته بعد از جراحی، از تجمع مایعات در اطراف بینی جلوگیری کرده و تورم را کاهش می‌دهد. پرهیز از فعالیت‌های بدنی شدید و ورزش‌های سنگین در هفته‌های نخست پس از عمل نیز بسیار ضروری است، زیرا این فعالیت‌ها می‌توانند جریان خون به ناحیه بینی را افزایش داده و ورم را بیشتر کند.
مصرف داروهای ضد التهاب و مسکن‌ها طبق دستور پزشک هم می‌تواند به کاهش تورم کمک کند؛ علاوه بر این، خودداری از مصرف غذاهای شور و پرنمک که باعث احتباس آب در بدن می‌شوند، می‌تواند به کاهش ورم بینی کمک کند. در نهایت، مراقبت‌های پوستی منظم و ماساژهای ملایم (در صورت توصیه پزشک) می‌توانند به بهبود سریعتر بینی کمک کرده و از کوفته‌ای شدن آن جلوگیری کنند.
مدت زمان بهبود ورم و کوفته‌ای شدن بینی بعد از جراحی
مدت زمان بهبود ورم و کوفته‌ای شدن بینی بعد از جراحی، از فردی به فرد دیگر متفاوت است و به عوامل مختلفی مانند نوع جراحی، ویژگی‌های فردی، سلامت عمومی بیمار و مراقبت‌های بعد از عمل بستگی دارد؛ اما به طور کلی، بیشترین میزان ورم در 48 تا 72 ساعت اول بعد از جراحی مشاهده می‌شود و سپس به تدریج کاهش می‌کند. در ماه اول، بخش عمده‌ای از ورم فروکش می‌کند، اما ممکن است تورم جزئی و کوفته‌ای شدن بینی تا چندین ماه پس از عمل هم ادامه داشته باشد.
در اکثر افراد، 80 تا 90 درصد ورم تا سه ماه بعد از جراحی، کاهش می‌یابد؛ با این حال، رفع کامل ورم و دستیابی به نتیجه نهایی بینی ممکن است تا یک سال یا حتی بیشتر طول بکشد، به خصوص در بیمارانی که پوست ضخیم‌تری دارند یا جراحی پیچیده‌تری انجام داده‌اند. در این مدت، ممکن است تغییرات جزئی در شکل و اندازه بینی رخ دهد، که البته کاملا طبیعی بوده و جار نگرانی نیست. صبر و پایبندی به توصیه‌های پزشک، مانند استفاده از چسب بینی، جلوگیری از ضربه به بینی و پیگیری منظم جلسات معاینه، نقش مهمی در بهبود سریعتر و کامل‌تر ورم دارد. plasticsurgeryofboston.com
تأثیر تغذیه بر کاهش ورم و کوفته ای شدن بینی بعد از عمل
به‌طورکلی رژیم غذایی بعد از عمل بینی نقش بسیار مهمی در کاهش ورم ناشی از جراحی دارد؛ به همین دلیل مصرف غذاهای ضد التهاب مثل میوه‌ها، سبزیجات برگ سبز، ماهی‌های چرب و آجیل، موجب کاهش التهاب و سریعتر شدن روند بهبودی می‌شود.البته برای ترمیم بافت های آسیب دیده و تقویت سیستم ایمنی بدن، مصرف پروتئین کافی و ویتامین C نیز بسیار ضروری است. از طرف دیگر، مصرف غذاهای شور، سرخ شده و غذاهای حاوی ادویه‌های تند، می‌تواند باعث افزایش ورم و طولانی‌تر شدن دوره بهبود شما شود. بنابراین، رعایت یک رژیم غذایی متعادل و سالم، نه تنها سلامت عمومی بدن شما را حفظ می‌کند بلکه می تواند موجب کاهش ورم و بهبودی سریعترشود.
نوشیدن آب کافی نیز بسیار مهم است، زیرا آب به دفع سموم از بدن کمک کرده و از احتباس مایعات در بافت‌ها جلوگیری می‌کند؛ همچنین، مصرف مواد غذایی که دارای خواص ضدالتهابی هستند، مانند زنجبیل و زردچوبه، می‌تواند به کاهش ورم و تسکین درد کمک کند.
منبع: دکتر کیوان آقازاده