آشنایی با ارگ کریم خان، شاهکاری از دوران زندیه

مقدمه

در دل شهر شیراز جایی که تاریخ و هنر ایران به هم پیوند خورده اند ارگ کریمخان به عنوان یکی از آثار بی نظیر معماری ایرانی خودنمایی می کند. این بنای تاریخی که یکی از جاذبه های اصلی شیراز است نه تنها به عنوان نمادی از قدرت و شکوه دوره زندیه شناخته می شود بلکه شاهکاری است که به تاریخ پر افتخار ایران اشاره دارد. ارگ کریمخان که به دستور کریمخان زند ساخته شد به عنوان نمونه ای برجسته از معماری ایرانی در جهان شناخته می شود و بازدید آن برای هر کسی که به تاریخ و فرهنگ ایران علاقه مند است بسیار جذاب خواهد بود.

تاریخچه ارگ کریمخان: از مقر سلطنتی تا موزه ملی

ارگ کریمخان در سال 1180 هجری قمری به دستور کریمخان زند بنیان گذار سلسله زندیه در مرکز شیراز ساخته شد. این ارگ عظیم به عنوان محل حکمرانی و اقامت کریمخان طراحی شد و نشان از قدرت این پادشاه بزرگ بود. از این بنا در دوران زندیه به عنوان مقر حکومت و مرکز فرماندهی در شیراز استفاده می کردند. با این حال پس از مرگ کریمخان و در دوره قاجار کاربری ارگ تغییر کرد و به دارالحکومه تبدیل شد. در دوران پهلوی به زندان شهربانی تبدیل گردید و آسیب های زیادی به آن وارد شد اما خوشبختانه ارگ کریمخان از تخریب های گسترده در امان ماند و پس از بازسازی های متعدد در دهه های اخیر به عنوان موزه فارس مورد استفاده قرار گرفت و در سال 1351 به ثبت ملی رسید.

مسافران زیادی به شهر زیبایی شیراز مسافرت میکنند برای دیدن جاهای دیدنی مثل ارگ کریم خانتخت جمشید و عمارت شاپوری که برای اقامت خود در سایت هایی مثل: سایت سایت شب؛ شیراز مبله؛جاجیگا و جاباما به دنبال رزرو هستند تا لحظات خوشی را در شهر تمدن شیراز سپری کنند.

معماری ارگ کریمخان: شاهکاری از هنر و ذوق ایرانی

یکی از ویژگی های منحصر به فرد ارگ کریمخان معماری چشم نواز و جذاب آن است که نمایانگر هنر درخشان دوره زندیه می باشد. ارگ کریمخان به شیوه اصفهانی ساخته شده است. برخلاف بسیاری از بنا های تاریخی که نمای آن ها با تزیینات پر زرق و برق پوشیده می شود بنای ارگ کریمخان در ظاهر ساده است. دیوار های بیرونی ارگ ساده و بدون تزیینات خاص هستند اما زمانی که وارد ارگ می شوید شگفت زده خواهید شد.

یکی از جاذبه های اصلی ارگ کریمخان حیاط مرکزی می باشد که با درختان سرسبز و حوض های بزرگ تزیین شده است. این حیاط که در مرکز بنا قرار دارد با تالار ها و ایوان هایی احاطه شده که بر زیبایی فضای داخلی می افزایند. تالار ها و ایوان های ارگ با سقف های گچی و نقاشی های ظریف مزین شده اند که در آن ها از رنگ های روشن و طرح های پیچیده استفاده شده است.

به گفته سایت پرشین هتل:

«ارگ کریم خان زند در غرب میدان توپخانه دیوانخانه کریم خان در شمال بازار وکیل به همراه چند کاروانسرا در شرق میدان حمام و مسجد وکیل در غرب و همچنین در جنوب غربی یک باغ قرار گرفته است. شما می توانید با سفر به شهر شیراز به شمال شهر بروید و تمامی این آثار تاریخی مربوط به دوران زندیه را مورد بازدید قرار دهید.»

بازدید از داخل ارگ

در ارگ کریمخان ارسی های چوبی که توسط شیشه های رنگی ساخته شده اندبه چشم می خورند. این ارسی ها علاوه بر زیبایی منجر به بازتاب نور طبیعی به داخل تالار ها می شوند و فضای داخل را روشن و دل نشین می کنند.

برج ها و دیوار های ارگ کریمخان

ارگ کریمخان به دلیل موقعیت خاص خود نیاز به امنیت بالایی داشت. برای تامین این امنیت دیوار های بلند و برج های مدور در چهار گوشه ارگ ساخته شدند. ارتفاع دیوار های این ارگ حدود 12 متر می باشد و ضخیم هستند. این امر باعث می شود تا از هرگونه تهدید خارجی جلوگیری شود. ارتفاع برج های ارگ حدود 14 متر است و در چهار گوشه بنا قرار دارند. این برج ها به ارگ استحکام و زیبایی بیشتری بخشیده اند و به عنوان نماد قدرت و تسلط حکومت زندیه در آن دوران عمل می کردند.

نقل شده از سایت کجارو:

«در سال ۱۳۵۰ این ارگ در اختیار اداره فرهنگ و هنر وقت قرار گرفت و محل تحویل دفتر فنی حفاظت آثار باستانی شد. در حال حاضر نیز زیر نظر وزارت میراث فرهنگی قرار دارد و به عنوان موزه بزرگ فارس شناخته استفاده می شود. ارگ کریمخان در ۱۴ خردادماه سال ۱۳۵۱ با شماره ثبت ۹۱۸ به عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.»

حمام ارگ: شاهکاری دیگر از معماری ایرانی

یکی از ویژگی های جالب ارگ کریمخان حمام آن است که همچنان سالم باقی مانده و به عنوان یکی از جاذبه های گردشگری در این مجموعه شناخته می شود. حمام ارگ از دوره زندیه باقی مانده و یکی از بهترین نمونه های معماری حمام های ایرانی است.

بازدید از ارگ کریم خانی

ارگ کریمخان یکی از جاذبه های اصلی گردشگری شیراز است و سالانه هزاران نفر از سراسر جهان برای بازدید از این بنای تاریخی به شیراز سفر می کنند. ارگ در حال حاضر به عنوان موزه بزرگ فارس فعالیت می کند. ساعت بازدید از ارگ در شش ماه اول سال از 7:30 صبح تا 7 شب و در شش ماه دوم از 7:30 صبح تا 5 عصر است.

دوستانی که سفر به شیراز را دارند میتواند در سایت بام شیراز تمامی آژانس های مسافرتی را مشاهده و سفر خود را رزرو کنند یا در سایت شیراز مبله اقامتگاه خود را رزرو کنند.

نتیجه گیری:

ارگ کریم خان زند یکی از ارزشمندترین آثار تاریخی ایران و نمادی از شکوه معماری زندیه است. این بنای باشکوه که در قلب شهر شیراز واقع شده است با تلفیقی بی نظیر از معماری نظامی و مسکونی گردشگران را به سفری در دل تاریخ ایران دعوت می کند. بازدید از این مجموعه تاریخی فرصتی است تا با سبک معماری منحصر به فرد زندیه آشنا شده و از نزدیک شاهد شکوه و عظمت این بنای تاریخی باشید. اگر به تاریخ و فرهنگ ایران علاقه مند هستید بازدید از ارگ کریم خان زند را در برنامه سفر خود به شیراز قرار دهید.