احتمالاً طی چند ماه اخیر نام «نات‌کوین» را اینجا و آنجا دیده یا شنیده‌اید و طی دو هفته اخیر هم که «همسترکامبت» همه کانال‌ها و گروه‌های تلگرامی گوشیتان را تسخیر کرده متوجه شده‌اید که خیلی از جوان‌ها و غیرجوان‌های اطرافتان با کوبیدن مدام و مسلسل‌وار روی صفحه گوشی به جز بازی، دارند چکار می‌کنند.
بازی «همسترکامبت» مثلاً قرار است شما را پولدار کند اما فقط «توهم ثروت دیجیتالی» است
چند هفته پیش در همین صفحه مطلبی را که یک طراح سرشناس بازی‌های رایانه‌ای به نام «ایان بوگاست» نوشته بود منتشر کردیم. بوگاست در مقاله‌اش درباره کلیت بازی‌های رایانه‌ای به عنوان سرگمی گفته بود: «ما بازی می‌کنیم چون اغلب بازی‌های رایانه‌ای عبث و بیهوده‌اند! همان‌قدر که بازی‌ها بی‌معنی و عبث‌اند، انسانی که خود را به آن‌ها مشغول می‌کند نیز بی‌معنی و عبث است».
با این همه و حداقل طی سه یا چهار سال اخیر، نسل تازه‌ای از بازی‌ها همه‌گیر شده‌اند که در نگاه اول، نه‌تنها عبث و بیهوده بودن را نقض کرده‌اند بلکه سازندگان و علاقه‌مندانش مدعی‌اند فراتر از سرگرمی، این بازی‌ها می‌توانند درآمدزا هم باشند و چه بسا به شغل و حرفه آب و ناندار شما تبدیل شوند!
بچه گربه‌ها
هرچند تا پیش از این اهل بازی‌های موبایلی و رایانه‌ای نبوده باشید، احتمالاً طی چند ماه اخیر نام «نات‌کوین» را اینجا و آنجا دیده یا شنیده‌اید و طی دو هفته اخیر هم که «همسترکامبت» همه کانال‌ها و گروه‌های تلگرامی گوشیتان را تسخیر کرده متوجه شده‌اید که خیلی از جوان‌ها و غیرجوان‌های اطرافتان با کوبیدن مدام و مسلسل‌وار روی صفحه گوشی به جز بازی، دارند چکار می‌کنند. صنعت بازی‌ها و سرگرمی‌های رایانه‌ای و انتقال آن به گوشی‌های تلفن همراه در یکی دو دهه اخیر، قدمت زیاد، دنیا و آدم‌ها، اهداف و موافقان و مخالفان خودش را دارد اما چند سالی است طراحان این بازی‌ها، لابد با پیشنهاد سرمایه‌گذاران پشت پرده ماجرا، به این صرافت افتادند که چرا فقط سرگرمی؟ مگر نمی‌شود چیزی تولید کرد که هم بازی باشد و هم برای بازیکن، درآمد تولید کند؟ این البته صورت ساده مسئله یا ظاهر کار است اما من و شما به عنوان کسی که به‌تازگی سروصدای «نات کوین» و به‌خصوص «همسترکامبت» کنجکاو و یا حتی وسوسه‌مان کرده که ببینیم ماجرا چیست، باید حواسمان باشد که سرمایه‌گذاران در صنعت «گیم» خیلی دلشان برای اوقات فراغت من و شما و پر کردن و غنی‌سازی آن نسوخته چه برسد به اینکه به صرافت خلق درآمد و پول برای ما افتاده باشند! سال۲۰۱۷ هم که برای نخستین بار بازی‌های نسل «کریپتو» NFTیا Play-to-ean یا Tap to ean ( بزن و بِبَر) به عنوان بازی‌های کسب درآمد به بازار عرضه شدند، هدف اصلی خالقان آن جذب چند برابری مخاطب و مشتری و درنتیجه رسیدن به سود و درآمد چندبرابری توسط خودشان بود. بازی معروف بچه‌گربه‌های رمزارزی (CryptoKitties) جلودار این ماجرا بود و شما در این بازی با کشتن نسل‌های مختلف حیوانات خانگی، به ایجاد یک جهش ژنتیکی کمک و در ضمن کسب درآمد مجازی و دیجیتال هم می‌کردید. فعالیت بیشتر در این بازی به معنی دریافت رمزارز بیشتر بود. بازی رمزارزی «نات کوین» هم نوامبر۲۰۲۳ ظاهراً توسط بنیاد TON در دبی به کاربران سراسر جهان معرفی شد. با فاصله کمتر از یک سال «همسترکامبت» پا به میدان گذاشت تا در ایران تلگرام را به اصطلاح بترکاند.
سؤال‌های من و شما
البته نه به اندازه پیام‌هایی که برای تبلیغ یا تحریک و تحریص شما و با هدف ملحق کردنتان به کاربران و بازیکنان «همسترکامبت» در تلگرام دست به دست می‌شود، اما به اندازه لازم پیام‌های جعلی و غیرجعلی و هشدارگونه در گروه‌های تلگرامی دست به دست می‌شد. از پیام‌های جعلی با امضای پلیس فتا که هشدار کلاه‌برداری صادر کرده بود تا پست‌های هشدارگونه که با اطلاعات مختصر فقط توصیه می‌کردند که عجله نکنید، هنوز آینده این بازی مشخص نیست و چه بسا نتواند موفقیت «نات کوین» را تکرار کند. طی دو سه روز اخیر هم اغلب پایگاه‌های خبری فقط به معرفی سازوکار این بازی و تأیید درآمدزایی دیجیتالی آن پرداختند و گاهی هم ته مطلب یادآور شدند که به هرحال باید به انتظار نشست و دید آینده این بازی چه می‌شود!
بنابراین من و شما ممکن است هنوز برای پاسخ به این پرسش‌ها که آیا «همسترکامبت» می‌تواند دستمایه کلاه‌برداری دیجیتالی و اینترنتی شود؟ آیا واقعاً یک بازی ظرفیت درآمدزایی واقعی و نه دیجیتال را دارد؟ با رواج این بازی‌ها چه خطراتی ممکن است جامعه و جوانان را تهدید کند و…؟ مشکل داشته باشیم.
تجربه‌های گذشته و همچنین گشت‌وگذار در سایت‌های غیرایرانی مؤید این نکته است که اولاً در بستر اینترنت، فضای مجازی و عرصه دیجیتال همیشه خطراتی مثل کلاه‌برداری، هک شدن و… وجود دارد. در زمینه درآمدزایی دیجیتال هم این نکته فراموش نشود که همه درآمد رمزارزی شما، نه پشتوانه مالی و رسمی درست و حسابی دارد و نه درصدی از آن نقد و توی جیب و کیف واقعی شما قرار دارد. همان طور که یک رمزارز خلق شده، ارزشش دیجیتالی بالا رفته، خرید و فروش شده، روزی هم ممکن است ارزشش را از دست بدهد، افت کند و شما بمانید و هزینه‌هایی که به صورت واقعی به امید کسب درآمد دیجیتال کرده‌اید.
بزن و بِبَرهای دیجیتالی
ثانیاً نه تنها «همسترکامبت» بلکه سایر بازی‌هایی از این دست به‌خصوص در کشورهای جهان سوم، موجب ترویج روحیه دستیابی به درآمد بدون کار و تلاش واقعی می‌شوند. مثلاً محققان در سایت www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc گفته و نوشته‌اند وقتی چنین بازی‌هایی در کشوری فراگیر می‌شوند، نه فقط آدم‌ها و نیروهای کارِ جویایِ کار، بلکه کارگران و کارمندان، تلاششان را معطوف به گوشی و بازی‌هایی می‌کنند که قرار است برایشان درآمد و سرمایه دیجیتال بیاورد! آن‌ها معتقدند به جز خطر وقوع کلاه‌برداری با سوءاستفاده از نام و عنوان این بازی‌ها در آینده، جدای از اینکه هیچ تضمین درآمدزایی برای کسانی که در مراحل بعدی به این بازی‌ها ملحق می‌شوند، وجود ندارد، همه بازی‌های کریپتویی ظرفیت این را دارند که به چیزی شبیه قمارخانه‌های آنلاین تبدیل شوند. با همگانی شدن این بازی‌ها و ترویج روحیه قمارگونه، به مرور نسل همه چیز دیجیتالی شکل خواهند گرفت که همه آرزوهایشان در فضای دیجیتال شکل می‌گیرد و همه تلاششان هم به همین فضا خلاصه می‌شود. نسلی که توقع دارد با نشستن در خانه یا محل کار از طریق گوشی به درآمد رؤیایی برسد، خانه و خودرو دیجیتالی بخرد، همسر انتخاب کند و به صورت دیجیتالی تشکیل زندگی دهد. آدم‌های این نسل درواقع همیشه منتظرند فلان بازی برایشان لقمه بگیرد، بجود و حتی عمل قورت دادن و هضم را هم انجام دهد و فواید و ویتامین‌های دیجیتال این نوع غذا خوردن را به کیف پول و حساب دیجیتالیشان واریز کند! بدون اینکه بدانند برنده واقعی این بازی‌ها، صحنه‌گردان‌هایی هستند که با مشغول کردن ما به بازی درآمدزای دیجیتالی، پول‌های هنگفت واقعی به جیب و حساب بانکی و واقعیشان سرازیر می‌شود. اگر احتمالاً ازجمله کسانی هستید که وسوسه درآمدزایی این بازی‌ها و جنبه‌های سرگرمی‌اش هنوز قلقلکتان می‌دهد، اما اهل حساب و کتاب و حرام و حلال هم هستید شاید خواندن چند سطر بعدی کمکتان کند درباره این بازی‌ها تصمیم درست بگیرید. خیلی از علما و مراجع تقلید درباره درآمدهای ناشی از رمزارزها نظر داده‌اند. نظر رهبر معظم انقلاب که از طریق دفتر ایشان منتشر شده مبنی بر این است که: «به طور کلی حکم خرید و فروش و تولید ارزهای دیجیتال تابع قوانین و مقررات نظام جمهوری اسلامی ایران است». آیت‌الله مکارم شیرازی معتقدند چون منشأ این ارز مشخص نیست و دولت‌ها هم اغلب آن را به رسمیت نشناخته‌اند، معامله با آن جایز نیست. آیت‌الله نوری همدانی ورود به معاملاتی که با این ارزها انجام می‌شود را اشکال‌دار می‌دانند. دفتر مرحوم آیت‌الله صافی‌گلپایگانی هم درآمدهای ناشی از معامله این رمزارزها را حرام اعلام کرده است. آیت‌الله شبیری زنجانی می‌گویند چنانچه معاملات با این ارز موجب مفسده اقتصادی بشود جایز نیست. یعنی در مجموع فتوا و نظر مثبت قطعی در این باره وجود ندارد و نمی‌شود بعد از بی‌خیال شدن نسبت به هشدارهای مختلف، بی‌توجهی احتمالی به پیامدهای رواج این بازی‌ها و درآمد ناشی از آن و نادیده گرفتن اهداف پشت پرده طراحان و خالقان این بازی‌ها، خودمان را به این دلخوش کنیم که کسب درآمد از طریق این بازی‌ها، قطعاً اشکال شرعی ندارد.
انتهای پیام