بلایی که بی اختیاری ادرار سرتان می آورد

دکتر سیمین وحیدی دارای برد تخصصی کلیه و مجاری ادراری در گفتگوی اختصاصی با همشهری اظهارداشت: در تمامی افراد و در همه سنین انجام سونوگرافی هر ۶ ماه یک بار با مثانه پر و خالی ضروری است که با مراجعه به یک پزشک عمومی و انجام یک آزمایش ادرار ساده می توان این غربالگری را انجام داد که در صورت مشاهده موردی مشکوک بیمار به متخصص مجاری ادرار و کلیه ارجاع داده می شود که بدین طریق می توان به آسانی از بروز بیماری های خطرناک در آینده جلوگیری کرد و همچنین مانع آسیب های جدی به کلیه ها شد.

وی درخصوص شایع ترین سن ابتلا به این بیماری گفت: این بیماری در خانم های بالای ۳۵ سال که بارداری های متعدد و یا جراحی های لگنی داشته اند یا افرادی که به دلیل ابتلا به فشارخون دارو هایی مصرف می کنند که باعث ایجاد سرفه و افزایش فشار های شکمی می شود شایع است و شیوع آن از ۱۸ درصد در خانم های خانه دار تا ۵۰ درصد در آسایشگاه های سالمندان که بیماری های مختلف و اختلال حرکتی نیز دارند باعث گسترش این بیماری شده است.

دکتر وحیدی خاطرنشان کرد: اگر فردی با سرفه عطسه خندیدن و یا ورزش و هر گونه فعالیت فیزیکی دچار بی اختیاری و نشت ادرار شود و در انجام فرایض دینی مسافرت و تردد خارج از منزل و فعالیت های ورزشی باعث مزاحمت شود و فعالیت های عادی اش را با مشکل مواجه کند دچار بی اختیاری ادراری شده است.

بی اختیاری ادراری در زنان مسئله ای است که میلیون ها زن در جهان به آن مبتلا هستند و اکثریت این بیماران به علت شرم و حیا این مشکل خود را با کسی مطرح نمی نمایند درحالی که بسیاری از بی اختیاری های ادراری خفیف یا شدید با درمان سرپایی نیز قابل درمان هستند.

دکتر وحیدی درخصوص علل بی اختیاری ادراری گفت: اغلب ضعف عضلات کف لگن به علت حاملگی یبوست به طور موقت و گذرا سیگار افزایش سن چاقی و اختلالات عصبی چون بیماری ام اس نیز سبب بی اختیاری ادراری می شود.

این متخصص که مبتکر روش جدید درمان بی اختیاری ادراری است یادآورشد: در این روش بدون باز شدن شکم و از طریق زیر مجرای ادراری با وسیله مخصوص نخ هایی از مثانه و رحم به قدام شکم آورده می شود و زیر پوست گره زده می شود و بدین طریق احشای لگنی بالا کشیده می شود که با بی حسی نخاعی کمر انجام می شود و عود مجدد آن تنها ۲ درصد است که در روش های معمول ۴۰ درصد عود مجدد وجود دارد لذا این شیوه بسیار ایمن تر و اثر بخش تر است.

انواع بی اختیاری ادراری

وی بی اختیاری را در ۳ نوع تقسیم کرد:

نوع اول: بی اختیاری ادراری همراه با فوریت (Urge) است که بیمار به محض احساس ادرار دچار ریزش ادرار می شود و قادر به کنترل ادرار تا رسیدن به دستشویی نیست. این نوع بی اختیاری در کودکان و دختربچه ها نیز شایع است که به بیش فعالی مثانه معروف است.

نوع دوم: بی اختیاری ادراری استرسی Stress Urinary Incontinence است که شایع ترین نوع بی اختیاری ادراری بوده که بیمار با سرفه عطسه خندیدن دویدن ورزش کردن و وزنه سنگین بلند کردن دچار بی اختیاری و نشت ادرار می شود که اغلب این افراد کسانی هستند که پس از حاملگی و یا زایمان و یا یائسگی دچار این نوع بی اختیاری ادراری می شوند.

در دوران یائسگی به علت فقدان هورمون استروژن این وضعیت بسیار شایع است و روزانه تعداد زیادی از خانم های یائسه با این نوع بی اختیاری ادراری به مطب مراجعه می کنند که اکثرا در خانم هایی با زایمان های مکرر و در سنین بالا مشاهده می شود.

نوع سوم: ترکیب ۲ نوع بالا است (Mix) که هم مثانه بیش فعال است هم گردن مثانه کفایت لازم را ندارد و در خانم ها بیشتر شایع است که فرد اصلا احساس دفع ادرار ندارد و مدام بی اختیاری دارد.

وی درباره عدم کنترل ادرار در سالمندان گفت: چند مشکل با هم داریم. 

اول این که: افراد بالای ۶۰ سال معمولا دچار فشار خون بوده و داروی ضد فشار مصرف می کنند که حجم ادرار را زیاد می کند و همچنین دارو هایی مثل کپتوپریل (Captopril) مصرف می کنند که ایجاد سرفه می کند و همه این ها باعث ایجاد فشار بیش از حالت عادی به مثانه می شود.

دوم: از دست رفتن حالت ارتجاعی عضلات مثانه و پا است و همچنین کند شدن سیستم عصبی.

غربالگری ضروری است

دکتر وحیدی ضمن تاکید بر ضرورت غربالگری برای پیشگیری از این بیماری گفت: مثانه یک عضو عضلانی بوده که کارش نگه داری ادرار است و وظیفه دارد حجم ورودی حدود ۲۵۰ تا ۳۰۰ سی سی ادرار را جمع کند و در شرایط مناسب با زنگ خطر احساس ادرار به فرد آن را تخلیه کند.

اگر مثانه کار خود را به طور طبیعی انجام ندهد فرد دچار تکرر ادرار می شود. دکتر وحیدی درخصوص اختلال در کارکرد مثانه و علائم آن افزود: اختلالات مربوط به هرکدام از وظایف پُر شدن خالی شدن و یا نگه داشتن فشار هنگام پُر شدن است که باعث آسیب های مخاطی و عضلانی مثانه می شود.

مثانه که پُر می شود و خوب خالی نمی شود تکرر ادرار درد های کلیه عفونت های ادراری و برگشت ادرار از علائم آن است. مثانه هایی که کوچک هستند خیلی زودتر پُر می شوند که در افراد مسن معمول است. از دیگر علائم مشترک بین بچه ها و بزرگ تر ها بی اختیاری ادراری است و دیگری شب ادراری.

درمان

تشخیص دقیق نوع بی اختیاری ادراری مهم ترین مسئله در درمان موفق است. اگر شما به پزشک اورولوژیست مراجعه کنید و علائم تان را کاملا به پزشک توضیح دهید او می تواند با تست های مختلف از جمله نوار ادراری و نوار مثانه نوع بی اختیاری ادراری شما و درمان آن را مشخص کند و علت ایجاد آن را نیز به شما توضیح دهد.

این متخصص درمورد نحوه درمان این بیماری گفت: درمان های مختلفی از قبیل درمان دارویی درمان های فیزیوتراپی (تمرین عضلات کف لگن که عضلات ضعیف را قوی می سازد) و دیگر درمان های سرپایی و درمان های جراحی در موارد شدید بی اختیاری شما را کاملا رفع می کند.

یک زندگی سالم با تغذیه مناسب و فعالیت ورزشی کافی از دوران نوجوانی برای دختران و ورزش های مناسب در دوران پس از ازدواج و حاملگی می تواند پیشگیری کننده بی اختیاری ادراری در سنین بالا باشد. رژیم سرشار از ویتامین C سبب تقویت عضلات کف لگن و جلوگیری از بروز بی اختیاری ادراری می شود.

ابتلا به دیابت یکی از علل بروز بی اختیاری ادراری در افراد است.

وی در مورد بی اختیاری ادراری در افراد دیابتی گفت: در این افراد به علت اثراتی که افزایش قند خون روی سیستم عصبی ناحیه ادراری دارد می تواند با اختلال در کارکرد مثانه منجر به بی اختیاری ادراری شود که لازم است در این زمینه نیز اقدامات کامل جهت تشخیص و درمان به عمل آورد.

این متخصص اورولوژی با اشاره به این که این مشکل ممکن است به علل عصبی مربوط به سیستم عصبی ناحیه مجاری ادراری به وجود آید گفت: در این صورت بیماران سیستم عصبی همچون بیماران ام اس که دچار آسیب های طناب نخاعی شده اند باید یک ارزیابی کامل نزد پزشک متخصص انجام دهند.

شب ادراری در کودکان

 شب ادراری در اثر اختلال کارکرد مثانه و بی اختیاری ادراری ۲ مقوله مجزا است. بی اختیاری ادراری در روز اتفاق می افتد درحالی که شب ادراری آن طور که از نامش پیداست شب ها رخ می دهد ولی هر دو نشانگر اختلال کارکرد مثانه هستند.

وی همچنین برخورد غلط والدینی که فرزندشان دچار شب ادراری است را با سندرم پدر خشن نام برد و گفت: در اثر برخورد نامناسب استرس کودک بیشتر می شود و اسپاسم انقباض غیرارادی کف لگن بروز می کند و تخلیه کامل انجام نشده و ادرار سرریز می شود.