قانون مهریه بیش از 110 سکه

مهریه بیش از 110 سکه طلا، کماکان به عنوان یک حق مالی برای زوجه محفوظ است، اما مطالبه و وصول مازاد بر این سقف، مستلزم اثبات توانایی مالی زوج (تمکن مالی) توسط زوجه در دادگاه است و حکم حبس تنها برای عدم پرداخت تا سقف 110 سکه صادر می شود.

یکی از موضوعات حقوقی پربحث و پیچیده در نظام خانواده ایران، مسئله مهریه، به خصوص در مواردی است که میزان آن از سقف تعیین شده 110 سکه بهار آزادی فراتر می رود. این موضوع نه تنها برای زوجین در شرف ازدواج یا طلاق، بلکه برای جامعه حقوقی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. قوانین مهریه در سال های اخیر با هدف تعدیل رویه های قضایی و حبس زدایی، دستخوش تغییراتی شده اند که درک صحیح آن ها برای تمامی ذینفعان ضروری است.

این مقاله با هدف تبیین جامع و تخصصی قانون مهریه بیش از 110 سکه، به بررسی ابعاد مختلف حقوقی، اجرایی و چالش های موجود می پردازد. سعی بر آن است تا با زبانی شیوا و دقیق، راهنمایی کامل برای زنانی که به دنبال مطالبه مهریه مازاد هستند و مردانی که با این مسئولیت مالی مواجه اند، ارائه شود. همچنین، این نوشتار به کارشناسان حقوقی و عموم مردم کمک خواهد کرد تا با آگاهی از جدیدترین رویه ها و تفاسیر قانونی، تصمیمات آگاهانه تری اتخاذ کنند.

مبانی قانونی مهریه 110 سکه: تبیین ماده 22 قانون حمایت خانواده

مهریه به عنوان یک حق شرعی و قانونی زن، در زمان عقد نکاح تعیین می شود. این حق، پشتوانه مالی و معنوی برای زن تلقی شده و مرد متعهد به پرداخت آن است. با این حال، با افزایش پرونده های مطالبه مهریه و تبعات اجتماعی ناشی از حبس مردان، قانونگذار با اصلاح قوانین، رویکرد جدیدی را در پیش گرفت.

ماده 22 قانون حمایت خانواده (مصوب 1391)

این ماده قانونی نقطه عطف در تغییر رویه های مربوط به مطالبه و اجرای مهریه محسوب می شود. بر اساس ماده 22 قانون حمایت خانواده، چنانچه مهریه در زمان عقد نکاح تا 110 عدد سکه تمام بهار آزادی یا معادل آن باشد، مشمول مقررات ماده 2 قانون اجرای محکومیت های مالی است. اما در صورتی که مهریه بیشتر از این میزان باشد، در خصوص مازاد آن، تنها ملائت (توانایی مالی) زوج ملاک پرداخت خواهد بود.

هدف اصلی قانونگذار از وضع این ماده، حبس زدایی و جلوگیری از زندانی شدن مردان صرفاً به دلیل عدم توانایی در پرداخت مهریه مازاد بر سقف تعیین شده بود. پیش از این قانون، برای تمامی سکه های مهریه، امکان صدور حکم جلب و حبس وجود داشت که منجر به تشکیل پرونده های متعدد در زندان ها و تحمیل هزینه های اجتماعی فراوان می شد. این ماده سعی در ایجاد تعادل بین حق مشروع زن و واقعیت های اقتصادی و اجتماعی دارد.

تفاوت ماهیتی و اجرایی مهریه تا 110 سکه با مهریه مازاد بر آن

تفاوت اساسی میان مهریه تا 110 سکه و مهریه مازاد بر آن، در ضمانت اجرایی و بار اثبات تمکن مالی نهفته است:

• مهریه تا 110 سکه: در این بخش از مهریه، فرض بر این است که مرد توانایی پرداخت را دارد و نیازی به اثبات تمکن مالی از سوی زوجه نیست. در صورت عدم پرداخت یا عدم اعسار مرد، امکان صدور حکم جلب و حبس وجود دارد.
• مهریه مازاد بر 110 سکه: برای مطالبه این بخش از مهریه، بار اثبات تمکن مالی زوج بر عهده زوجه است. به عبارت دیگر، زن باید در دادگاه ثابت کند که شوهرش توانایی پرداخت مبالغ مازاد بر 110 سکه را دارد. در غیر این صورت، برای این بخش از مهریه، حکم جلب و حبس صادر نخواهد شد و صرفاً از طریق توقیف اموال (در صورت شناسایی) قابل وصول است.

این تفاوت ماهیتی، پیامدهای حقوقی مهمی برای هر دو طرف دارد و نحوه پیگیری پرونده های مهریه را به طور کلی دگرگون کرده است.

چگونگی مطالبه مهریه بالای 110 سکه (برای زوجه)

مطالبه مهریه بالای 110 سکه، به دلیل شرایط خاص اثبات تمکن مالی، پیچیدگی های بیشتری نسبت به مهریه تا سقف 110 سکه دارد. زوجه برای وصول حقوق خود باید مسیرهای قانونی مشخصی را طی کند.

مسیرهای مطالبه

برای مطالبه مهریه، دو مسیر اصلی وجود دارد که زوجه می تواند بر اساس شرایط و تشخیص وکیل خود، یکی را انتخاب کند:

1. از طریق اجرای ثبت:
   • شرایط و مراحل: در صورتی که سند ازدواج رسمی باشد، زوجه می تواند با مراجعه به دفترخانه ای که عقد در آن ثبت شده، درخواست صدور اجرائیه مهریه را ارائه دهد. دفترخانه پس از بررسی، اجرائیه را صادر و به زوج ابلاغ می کند. اگر زوج ظرف 10 روز از تاریخ ابلاغ، مهریه را پرداخت نکند یا ترتیبی برای پرداخت آن ندهد، زوجه می تواند با معرفی اموال قابل توقیف زوج، از طریق اجرای ثبت اقدام به توقیف اموال نماید. این مسیر معمولاً سریع تر از دادگاه است، اما در مورد مهریه بالای 110 سکه، محدودیت های خود را دارد.
2. از طریق دادگاه خانواده:
   • شرایط و مراحل: زوجه می تواند با تقدیم دادخواست مطالبه مهریه به دادگاه خانواده، روند قضایی را آغاز کند. این روش زمانی انتخاب می شود که سند ازدواج غیررسمی باشد، یا زوجه به دنبال مطالبه نفقه، اجرت المثل و سایر حقوق مالی همزمان با مهریه باشد، یا زمانی که از طریق اجرای ثبت به نتیجه ای نرسیده است. در دادگاه خانواده، پس از رسیدگی و صدور حکم، حکم قطعی به اجرای احکام دادگستری ارسال می شود. در این مرحله نیز زوجه باید اموال زوج را برای توقیف معرفی کند.

نقش حیاتی اثبات تمکن مالی (ملائت) زوج

همانطور که پیشتر اشاره شد، برای مبالغ مهریه مازاد بر 110 سکه، اثبات تمکن مالی زوج بر عهده زوجه است. این بخش، یکی از مهمترین و چالش برانگیزترین مراحل مطالبه مهریه محسوب می شود.

• توضیح دقیق مفهوم تمکن مالی و ضرورت اثبات آن: تمکن مالی به معنای توانایی مالی مرد برای پرداخت بدهی (مهریه) است. برای وصول مهریه بالای 110 سکه، صرف وجود مهریه در سند ازدواج کافی نیست و زوجه باید به دادگاه اثبات کند که مرد از لحاظ مالی قادر به پرداخت این مقدار مازاد بر 110 سکه است. این اثبات، سنگ بنای حکم دادگاه برای مبالغ مازاد است.
• بار اثبات بر عهده کیست؟
  • برای مهریه تا 110 سکه: بار اثبات عدم تمکن مالی (اعسار) بر عهده زوج است. یعنی مرد باید ثابت کند که توانایی پرداخت 110 سکه را ندارد.
  • برای مهریه مازاد بر 110 سکه: بار اثبات تمکن مالی (ملائت) بر عهده زوجه است. یعنی زن باید ثابت کند که مرد توانایی پرداخت این بخش از مهریه را دارد.
• مدارک و شواهد قوی برای اثبات تمکن مالی: زوجه می تواند با جمع آوری مدارک زیر، تمکن مالی زوج را اثبات کند:
  • سند ملکی: سند خانه، زمین، باغ و … به نام زوج.
  • خودرو: سند مالکیت خودروهای گران قیمت.
  • حساب بانکی: گردش حساب بانکی، موجودی حساب، سپرده های بانکی قابل توجه.
  • سهام: سهام شرکت ها، اوراق بهادار.
  • حقوق و درآمد شغلی: فیش حقوقی بالا، قراردادهای کاری با درآمدهای مشخص، گواهی اشتغال به کار در مشاغل پردرآمد.
  • قراردادها و اسناد تجاری: قراردادهای خرید و فروش، مشارکت، هرگونه سندی که نشان دهنده دارایی یا درآمد باشد.
  • شهادت شهود: شهادت افراد مطلع که از دارایی های زوج اطلاع دارند.
• چالش ها و نکات حقوقی در شناسایی و اثبات اموال پنهان زوج: بسیاری از مردان برای فرار از پرداخت مهریه، اقدام به انتقال اموال خود به نام دیگران یا پنهان کردن دارایی ها می کنند. در این شرایط، زوجه با چالش های جدی مواجه می شود. استفاده از وکیل متخصص در شناسایی اموال (مانند استعلام از اداره ثبت اسناد، بورس، بانک مرکزی و سازمان امور مالیاتی) و ارائه شواهد غیرمستقیم، از اهمیت بالایی برخوردار است.

ضمانت های اجرایی مهریه بالای 110 سکه (جلب و حبس)

یکی از مهمترین نگرانی ها و ابهامات در پرونده های مهریه، به ویژه در مبالغ بالا، موضوع امکان صدور حکم جلب و حبس برای مرد است. قانونگذار با وضع ماده 22 قانون حمایت خانواده، در این زمینه تغییرات اساسی ایجاد کرده است.

سقف اعمال حکم جلب و حبس

مطابق ماده 22 قانون حمایت خانواده، حکم جلب و حبس تنها تا سقف 110 سکه طلا (یا معادل ریالی آن) صادر می شود. این بدان معناست که اگر مردی توانایی پرداخت مهریه تا این سقف را نداشته باشد و اعسار خود را نیز در دادگاه اثبات نکند، بنا به درخواست زوجه، ممکن است حکم جلب و حبس برای او صادر شود. این سقف، یک خط قرمز برای اعمال مجازات حبس در نظر گرفته شده است.

حکم جلب و حبس تنها تا سقف 110 سکه تمام بهار آزادی (یا معادل آن) صادر می شود و برای مهریه مازاد بر این مقدار، مرد زندانی نخواهد شد.

وضعیت مازاد بر 110 سکه

برای بخش مازاد بر 110 سکه مهریه، رویه قضایی کاملاً متفاوت است. در این خصوص:

• بررسی دقیق اینکه آیا برای بخش مازاد بر 110 سکه، مرد زندانی می شود یا خیر: به صراحت قانون، برای بخش مازاد بر 110 سکه، مرد زندانی نمی شود. هدف اصلی قانونگذار از وضع ماده 22، حبس زدایی برای این بخش از مهریه بوده است. این بدین معنی است که اگر زوجه نتواند تمکن مالی زوج را برای پرداخت این بخش از مهریه اثبات کند یا زوج اموالی برای توقیف نداشته باشد، مرد به دلیل عدم پرداخت مازاد بر 110 سکه، محکوم به حبس نخواهد شد.
• توضیح رویه های قضایی جدید و نظرات مختلف در خصوص امکان جلب برای محکومیت های مالی مهریه (با اشاره به تغییرات 1404): در سال های اخیر، برخی رویه های قضایی و نظرات حقوقدانان بر این بوده است که حتی برای 110 سکه نیز، در صورت تقسیط و عدم توانایی مرد در پرداخت اقساط، حبس باید آخرین راهکار باشد و دادگاه ها سعی در یافتن راه حل های جایگزین دارند. با این حال، اصولاً امکان صدور حکم جلب و حبس برای 110 سکه اول، در صورت عدم پرداخت و رد اعسار، همچنان پابرجاست. تغییرات احتمالی در سال 1404 بیشتر به سمت کاهش موارد حبس و تاکید بر راهکارهای جایگزین مانند شناسایی اموال و توقیف آن ها متمایل است.
• موارد استثنا و شرایط خاصی که ممکن است منجر به توقیف اموال شود (حتی برای مبالغ بالا): حتی اگر امکان حبس برای مازاد بر 110 سکه وجود نداشته باشد، به محض اثبات تمکن مالی مرد و شناسایی اموال او، دادگاه می تواند دستور توقیف آن اموال را صادر کند. این توقیف می تواند شامل انواع دارایی ها (منقول و غیرمنقول) باشد، مشروط بر اینکه جزء مستثنیات دین محسوب نشوند. لذا، نبود حکم حبس به معنای عدم قابلیت وصول مهریه نیست، بلکه صرفاً راهکار اجرایی آن متفاوت است.

درخواست اعسار از پرداخت مهریه (برای زوج)

حق درخواست اعسار از پرداخت مهریه، ابزاری مهم برای مردانی است که توانایی مالی لازم برای پرداخت یکجای مهریه را ندارند. این درخواست، به ویژه در مورد مهریه های بالای 110 سکه، می تواند سرنوشت ساز باشد.

حق زوج برای تقدیم دادخواست اعسار

اعسار به معنای ناتوانی مالی فرد در پرداخت بدهی های خود است. هر مردی که محکوم به پرداخت مهریه شده و خود را معسر (ناتوان) از پرداخت تمام یا بخشی از آن می داند، حق دارد دادخواست اعسار به دادگاه تقدیم کند. این حق هم برای مهریه تا 110 سکه و هم برای مهریه مازاد بر آن وجود دارد. در صورت اثبات اعسار، دادگاه حکم به تقسیط مهریه می دهد.

مراحل و مدارک لازم برای اثبات اعسار از پرداخت مهریه

تقدیم دادخواست اعسار، نیازمند رعایت مراحل و ارائه مدارک مشخصی است:

1. تنظیم و تقدیم دادخواست: زوج باید دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را تنظیم و به دادگاه خانواده ارائه دهد. در این دادخواست، باید تمام دارایی ها، درآمدها و بدهی های خود را به طور کامل و صادقانه اعلام کند.
2. فهرست اموال: مرد مکلف است لیستی از کلیه اموال منقول و غیرمنقول، وجوه نقد، مطالبات و هر نوع دارایی خود را به همراه دادخواست اعسار به دادگاه ارائه دهد. این لیست باید شامل هر آنچه که در سه سال اخیر به دیگری منتقل کرده است نیز باشد.
3. شهادت شهود: برای اثبات اعسار، معمولاً شهادت حداقل دو نفر شاهد معتبر که از وضعیت مالی زوج مطلع باشند، لازم است. این شهود باید در دادگاه حاضر شده و شهادت دهند که زوج توانایی مالی برای پرداخت مهریه را ندارد.
4. مدارک مالی: ارائه هرگونه سند و مدرکی که نشان دهنده عدم تمکن مالی زوج باشد، مانند فیش حقوقی پایین، گواهی عدم اشتغال، اجاره نامه (در صورت مستاجر بودن)، اسناد بدهی و اقساط معوقه، می تواند به اثبات اعسار کمک کند.

تاثیر پذیرش اعسار بر نحوه پرداخت مهریه (تقسیط مهریه)

در صورت پذیرش دادخواست اعسار توسط دادگاه، مهریه به صورت اقساطی تعیین می شود. این تقسیط بر اساس توانایی مالی زوج و با در نظر گرفتن معیشت او صورت می گیرد. معمولاً دادگاه مبلغی را به عنوان پیش قسط و مابقی را به صورت اقساط ماهانه (مثلاً یک یا نیم سکه در ماه) تعیین می کند. در این صورت، تا زمانی که زوج اقساط را به طور منظم پرداخت کند، حکم جلب و حبس برای او صادر نخواهد شد.

نکات حقوقی مهم برای تنظیم و دفاع از دادخواست اعسار

• صداقت در اظهارات: هرگونه کتمان حقیقت در مورد دارایی ها می تواند منجر به رد دادخواست اعسار و حتی اتهام کلاهبرداری شود.
• جمع آوری دقیق مدارک: تکمیل بودن مدارک و شواهد، شانس پذیرش اعسار را افزایش می دهد.
• مشاوره با وکیل: تنظیم و دفاع از دادخواست اعسار، یک فرآیند تخصصی است و مشاوره با یک وکیل متخصص خانواده برای جلوگیری از اشتباهات و افزایش شانس موفقیت، بسیار توصیه می شود.

توقیف اموال برای وصول مهریه بالای 110 سکه

یکی از مهمترین ابزارهای زوجه برای وصول مهریه، چه تا سقف 110 سکه و چه برای مبالغ مازاد بر آن (در صورت اثبات تمکن مالی)، توقیف اموال زوج است. این اقدام با رعایت قوانین و مقررات خاصی صورت می گیرد.

انواع اموال قابل توقیف (منقول و غیرمنقول)

اموال قابل توقیف شامل هرگونه دارایی مادی است که به نام زوج ثبت شده باشد. این اموال به دو دسته کلی تقسیم می شوند:

• اموال منقول: اموالی هستند که بدون وارد آمدن خسارت به خود یا محل آن، قابل جابجایی می باشند. مانند:
  • وجوه نقد، موجودی حساب های بانکی، سپرده های ثابت و سهام.
  • خودرو، موتورسیکلت، قایق و سایر وسایل نقلیه.
  • طلا و جواهرات، اشیاء قیمتی.
  • لوازم منزل (البته با رعایت مستثنیات دین).
  • حقوق و مزایای دریافتی از ادارات و سازمان ها (با محدودیت های قانونی).
• اموال غیرمنقول: اموالی هستند که قابل جابجایی نیستند و شامل زمین و هر آنچه که به آن متصل و تثبیت شده باشد، می شود. مانند:
  • ملک، خانه، آپارتمان، زمین، باغ و ویلا.
  • سرقفلی و حق کسب و پیشه.

مستثنیات دین: اموال غیرقابل توقیف

قانون، برای حفظ حداقل زندگی آبرومندانه محکوم علیه (زوج)، برخی از اموال او را از توقیف شدن مستثنی کرده است. این مستثنیات دین شامل موارد زیر است:

• منزل مسکونی: منزل مسکونی که عرفاً در شأن محکوم علیه و اعضای خانواده اش باشد و محل سکونت او باشد.
• اثاثیه ضروری زندگی: اثاثیه و لوازم ضروری زندگی که برای نیازهای اولیه محکوم علیه و افراد تحت تکفل او لازم است.
• ابزار و وسایل کار: ابزار و وسایل کار و امرار معاش زوج که برای کسب درآمد و ادامه شغل او ضروری است.
• ودیعه اجاره مسکن: مبلغ ودیعه ای که برای تامین مسکن اجاره ای زوج پرداخت شده است، در صورتی که مازاد بر مبلغ رهن متعارف نباشد.
• خوراک و پوشاک: خوراک و پوشاک لازم برای یک ماه محکوم علیه و افراد تحت تکفل او.
• کتب و ابزار علمی: کتب و ابزار علمی و پژوهشی برای اهل علم و تحقیق.

شناخت دقیق مستثنیات دین برای هر دو طرف پرونده حیاتی است؛ زوجه برای پرهیز از اقدامات بیهوده و زوج برای دفاع از حقوق خود.

روند قانونی توقیف اموال از طریق اجرای ثبت و دادگاه

توقیف اموال می تواند از دو طریق اصلی صورت گیرد:

1. از طریق اجرای ثبت: پس از صدور اجرائیه مهریه از دفترخانه و گذشت 10 روز از ابلاغ به زوج و عدم پرداخت، زوجه می تواند با معرفی اموال زوج، درخواست توقیف آن ها را از طریق اجرای ثبت ارائه دهد. اجرای ثبت پس از بررسی و اطمینان از اینکه اموال جزء مستثنیات دین نیستند، دستور توقیف را صادر می کند.
2. از طریق دادگاه: پس از صدور حکم قطعی مهریه از سوی دادگاه و ارسال پرونده به اجرای احکام دادگستری، زوجه می تواند با معرفی اموال زوج، درخواست توقیف را به اجرای احکام ارائه دهد. مراحل توقیف و فروش اموال در اجرای احکام، مشابه رویه اجرای ثبت است.

نکات مهم در مورد توقیف حقوق و سایر مطالبات زوج

توقیف حقوق و مطالبات زوج نیز از جمله راه های وصول مهریه است:

• توقیف حقوق: در صورت اشتغال زوج، زوجه می تواند درخواست توقیف بخشی از حقوق او را ارائه دهد. میزان توقیف حقوق برای مهریه، معمولاً یک چهارم حقوق و مزایای دریافتی است. این مبلغ به طور مستقیم از محل حقوق زوج کسر و به زوجه پرداخت می شود.
• توقیف مطالبات: اگر زوج از اشخاص ثالثی (مانند کارفرما، بدهکاران، یا شرکای تجاری) مطالباتی داشته باشد، زوجه می تواند با معرفی این مطالبات، از طریق مراجع قانونی اقدام به توقیف آن ها کند.

تاثیر نوع مهریه (عندالمطالبه یا عندالاستطاعه) بر مهریه بالای 110 سکه

نوع تعیین مهریه در سند ازدواج (عندالمطالبه یا عندالاستطاعه) تأثیر بسزایی در نحوه و سرعت مطالبه آن، به ویژه در مبالغ بالای 110 سکه، دارد.

توضیح تفاوت و کاربرد هر نوع مهریه در پرونده های با مبالغ بالا

1. مهریه عندالمطالبه:
   • تعریف: در این نوع مهریه، زن به محض عقد نکاح مالک تمامی مهریه می شود و می تواند هر زمان که بخواهد (چه در زمان زندگی مشترک و چه پس از آن)، مهریه خود را از همسرش مطالبه کند. مرد نیز مکلف است بلافاصله پس از مطالبه، آن را پرداخت کند.
   • کاربرد در مبالغ بالا: در مهریه عندالمطالبه، برای وصول تا سقف 110 سکه، نیازی به اثبات تمکن مالی مرد نیست. اما برای مبالغ مازاد بر 110 سکه، کماکان زوجه باید تمکن مالی زوج را اثبات کند. این نوع مهریه، حق زن را برای مطالبه فوری نشان می دهد، اما اجرای آن برای مبالغ بالا به اثبات توانایی مالی مرد بستگی دارد.
2. مهریه عندالاستطاعه:
   • تعریف: در این نوع مهریه، پرداخت مهریه منوط به توانایی مالی مرد است. به عبارت دیگر، زن تنها زمانی می تواند مهریه خود را مطالبه کند که ثابت کند مرد توانایی پرداخت آن را دارد.
   • کاربرد در مبالغ بالا: مهریه عندالاستطاعه، در حقیقت نوعی از مهریه است که بار اثبات تمکن مالی را از ابتدا بر دوش زوجه قرار می دهد. این بدان معناست که حتی برای یک سکه از مهریه نیز، زوجه باید توانایی مالی زوج را ثابت کند. این نوع مهریه، در عمل، مطالبه مهریه را برای زن دشوارتر می کند و در پرونده های با مبالغ بالا، تفاوت چندانی با وضعیت مازاد بر 110 سکه در مهریه عندالمطالبه ندارد، چرا که در هر دو حالت، زن باید تمکن مالی مرد را ثابت کند.

نقش شرط عندالاستطاعه در محدود کردن مطالبه

درج شرط عندالاستطاعه در سند ازدواج، به طور موثری مطالبه مهریه را محدود می کند. در حالی که در مهریه عندالمطالبه، برای 110 سکه اول، مرد باید عدم تمکن مالی خود را ثابت کند، در مهریه عندالاستطاعه، این زن است که باید برای تمامی مهریه، توانایی مالی مرد را ثابت کند. این امر می تواند فرآیند وصول مهریه را برای زوجه طولانی تر و پیچیده تر سازد.

سناریوهای خاص و نکات مهم حقوقی

مسائل مهریه، به ویژه در مبالغ بالا، می تواند با سناریوهای خاصی همراه باشد که آگاهی از آن ها برای زوجین و وکلایشان ضروری است.

تاثیر انواع طلاق

نحوه طلاق بر میزان و شرایط مطالبه مهریه (بیش از 110 سکه) تأثیرگذار است:

• طلاق خلع: در طلاق خلع، زن با بذل (بخشش) مالی به مرد (معمولاً بخشی از مهریه یا حتی تمام آن)، درخواست طلاق می کند. در این حالت، اگر مهریه مازاد بر 110 سکه باشد، میزان بذل شده می تواند از کل مهریه کسر شود.
• طلاق توافقی: در طلاق توافقی، زوجین بر سر تمامی مسائل، از جمله مهریه، به توافق می رسند. این توافق می تواند شامل نحوه پرداخت مهریه بالای 110 سکه (مثلاً تقسیط، بخشیدن بخشی از آن، یا پرداخت از طریق اموال خاص) باشد. دادگاه این توافق را تأیید می کند.
• طلاق از طرف مرد: اگر مرد درخواست طلاق دهد، موظف به پرداخت تمامی مهریه (تا هر میزان که باشد) است. در این حالت، حتی برای مهریه مازاد بر 110 سکه نیز، مرد مکلف به پرداخت است و اگر اعسار او اثبات نشود یا اموالی از او شناسایی شود، زوجه می تواند مهریه خود را وصول کند.
• طلاق از طرف زن: اگر زن به دلیل عسر و حرج (سختی و تنگنا) یا سایر شرایط قانونی درخواست طلاق دهد، کماکان حق مهریه خود را حفظ می کند. برای وصول مهریه بالای 110 سکه، همانند حالت مطالبه عادی، اثبات تمکن مالی مرد بر عهده زوجه خواهد بود.

انتقال اموال توسط زوج به قصد فرار از دین

یکی از معضلات رایج در پرونده های مهریه، اقدام مرد به انتقال اموال خود به نام دیگران (خانواده یا دوستان) با هدف فرار از پرداخت مهریه است. این عمل، تبعات حقوقی و کیفری سنگینی برای مرد به همراه دارد:

• تبعات حقوقی: زوجه می تواند با اثبات صوری بودن این معاملات، دادخواست ابطال معامله را به دادگاه ارائه دهد. در صورت ابطال، اموال به نام زوج بازگشته و قابل توقیف برای مهریه خواهند بود.
• تبعات کیفری: بر اساس ماده 22 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی (و ماده 4 قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی مصوب 1394)، انتقال مال به قصد فرار از دین، جرم محسوب شده و مرد علاوه بر ابطال معامله، به حبس یا جزای نقدی محکوم می شود. اثبات قصد فرار از دین، نیازمند شواهد و دلایل محکمه پسند است.

مهریه غیر از سکه (مانند ملک، طلاجات) و چگونگی اعمال قانون 110 سکه بر آن

مهریه ممکن است به جای سکه، به صورت سایر اموال مانند ملک، طلاجات، خودرو یا وجه نقد تعیین شود. در این موارد، قانون 110 سکه به این صورت اعمال می شود که ابتدا ارزش ریالی آن مال در زمان مطالبه (به قیمت روز) محاسبه شده و سپس معادل 110 سکه بهار آزادی از آن کسر می شود. برای مابقی ارزش مال، نیز همان قاعده اثبات تمکن مالی زوج توسط زوجه اعمال خواهد شد.

اهمیت درج شروط ضمن عقد نکاح

شروط ضمن عقد، توافقاتی هستند که زوجین در حین عقد نکاح، علاوه بر شروط اصلی، بر سر آن ها به توافق می رسند و در سند ازدواج درج می شود. این شروط می توانند حقوق مالی و غیرمالی زن و مرد را در زندگی مشترک و پس از آن، تحت تاثیر قرار دهند. برای مثال، شروطی مانند: حق طلاق برای زن، تعیین مهریه به نرخ روز، حق خروج از کشور برای زن بدون نیاز به اجازه مرد، حق حضانت فرزندان، یا حتی شروطی در مورد نحوه پرداخت مهریه در صورت وقوع طلاق، می تواند در صورت بروز اختلاف، بسیار راهگشا باشد.

درج شروط ضمن عقد نکاح، می تواند به عنوان ابزاری قدرتمند برای حمایت از حقوق زنان (و مردان) در برابر ابهامات و پیچیدگی های قانونی عمل کند. با این حال، تمامی شروط باید شرعی و قانونی باشند و با قوانین آمره منافات نداشته باشند.

نقش وکیل متخصص خانواده در پرونده های مهریه بالای 110 سکه

با توجه به پیچیدگی های قانونی و رویه های قضایی در پرونده های مهریه، به خصوص زمانی که میزان مهریه از 110 سکه تجاوز می کند، حضور یک وکیل متخصص خانواده برای هر دو طرف (زوجه و زوج) نه تنها توصیه، بلکه اغلب ضروری است.

چرا داشتن وکیل برای هر دو طرف ضروری است؟

مسائل حقوقی مربوط به مهریه، صرفاً محدود به اطلاع از ماده 22 قانون حمایت خانواده نیست. تفسیر این ماده در شرایط مختلف، نحوه اثبات تمکن مالی یا اعسار، شناسایی اموال پنهان، رویارویی با سناریوهای فرار از دین و بسیاری دیگر از جزئیات، نیازمند دانش و تجربه حقوقی عمیق است. یک وکیل متخصص می تواند با اشراف بر این موارد، از تضییع حقوق موکل خود جلوگیری کرده و بهترین راهکارها را ارائه دهد.

برای زوجه، وکیل متخصص می تواند در جمع آوری مدارک اثبات تمکن مالی زوج، پیگیری مسیرهای مطالبه (اجرای ثبت یا دادگاه)، شناسایی اموال زوج، دفاع در برابر دادخواست اعسار مرد، و همچنین پیگیری پرونده فرار از دین (در صورت لزوم) نقش حیاتی ایفا کند. او می تواند با سرعت و دقت بیشتری پرونده را پیش برده و شانس موفقیت زن را در وصول مهریه افزایش دهد.

برای زوج، وکیل متخصص می تواند در تنظیم و دفاع از دادخواست اعسار، اثبات عدم توانایی مالی خود، مذاکره برای تقسیط مهریه به نحوی معقول، و همچنین دفاع در برابر اتهامات احتمالی فرار از دین، کمک شایانی کند. یک وکیل کاردان می تواند از زندانی شدن مرد جلوگیری کرده و او را در تنظیم برنامه پرداخت مهریه که با توانایی مالی اش همخوانی دارد، یاری رساند.

خدمات یک وکیل متخصص

یک وکیل متخصص خانواده در پرونده های مهریه خدمات گسترده ای را ارائه می دهد:

• مشاوره حقوقی: ارائه اطلاعات دقیق و به روز از قوانین و رویه های قضایی، بررسی شرایط خاص موکل و ارائه راهکارهای متناسب.
• طرح دعوا: تنظیم دقیق و صحیح دادخواست مطالبه مهریه (برای زوجه) یا دادخواست اعسار (برای زوج) و سایر لوایح دفاعی.
• دفاع: حضور در جلسات دادگاه و دفاع از حقوق موکل با ارائه استدلال های حقوقی مستند و قوی.
• پیگیری پرونده: پیگیری مستمر پرونده در مراجع قضایی، اجرای ثبت و اجرای احکام دادگستری تا حصول نتیجه.
• کمک به اثبات تمکن/اعسار: راهنمایی و کمک در جمع آوری مدارک و شواهد لازم برای اثبات تمکن مالی زوج یا اعسار زوج.
• مذاکره و سازش: در بسیاری از موارد، وکیل می تواند نقش مهمی در مذاکره بین طرفین و رسیدن به یک توافق عادلانه و سازش داشته باشد که هم به نفع زوجین است و هم به کاهش بار قضایی کمک می کند.

نکات کلیدی در انتخاب وکیل خانواده

انتخاب وکیل متخصص و باتجربه، از اهمیت ویژه ای برخوردار است:

• تخصص در دعاوی خانواده: وکیلی را انتخاب کنید که به طور تخصصی در زمینه دعاوی خانواده و مهریه فعالیت و تجربه کافی داشته باشد.
• سابقه و تجربه: سابقه موفقیت آمیز در پرونده های مشابه، نشان دهنده تخصص و مهارت وکیل است.
• صداقت و امانت داری: وکیل باید صادقانه وضعیت پرونده را تشریح کرده و در حفظ اسرار موکل امانت دار باشد.
• ارتباط موثر: وکیلی که بتواند به خوبی با موکل خود ارتباط برقرار کرده و او را از جزئیات پرونده مطلع سازد.

سوالات متداول

آیا امکان مطالبه مهریه بیش از 110 سکه وجود دارد؟

بله، امکان مطالبه مهریه بیش از 110 سکه وجود دارد، اما برای وصول این بخش از مهریه، زوجه باید در دادگاه ثابت کند که زوج توانایی مالی (تمکن مالی) لازم برای پرداخت مبالغ مازاد را دارد. در غیر این صورت، تنها تا سقف 110 سکه بهار آزادی قابل وصول است و برای مازاد آن، حکم حبس صادر نمی شود.

اگر مرد اموالی به نام خود نداشته باشد، زن چگونه می تواند مهریه بالای 110 سکه را مطالبه کند؟

اگر مرد اموالی به نام خود نداشته باشد و زوجه نیز نتواند تمکن مالی او را اثبات کند، مطالبه و وصول مهریه بالای 110 سکه با چالش جدی مواجه می شود. در این حالت، زن می تواند از طریق معرفی حقوق و مزایای مرد (در صورت اشتغال) تا سقف یک چهارم آن را توقیف کند. همچنین، پیگیری برای اثبات انتقال اموال به قصد فرار از دین می تواند راهگشا باشد.

آیا مهریه به نرخ روز محاسبه می شود یا قیمت زمان عقد؟

مهریه (در صورتی که سکه یا طلا باشد) به نرخ روز مطالبه و وصول می شود. این بدان معناست که ارزش سکه ها بر اساس قیمت روزی که زن مهریه را از طریق مراجع قانونی مطالبه می کند، محاسبه خواهد شد.

برای مهریه بالای 110 سکه، چقدر طول می کشد تا حکم اجرا شود؟

مدت زمان اجرای حکم مهریه بالای 110 سکه به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله: سرعت پیگیری زوجه، توانایی در اثبات تمکن مالی زوج، شناسایی و معرفی اموال، و پیچیدگی های احتمالی پرونده. این فرآیند می تواند از چند ماه تا چند سال به طول بینجامد.

آیا حکم جلب برای مهریه پس از 110 سکه به کلی منتفی است؟

بله، مطابق ماده 22 قانون حمایت خانواده، حکم جلب و حبس صرفاً برای عدم پرداخت تا سقف 110 سکه طلا (یا معادل آن) صادر می شود. برای بخش مازاد بر 110 سکه، حکم حبس به کلی منتفی است و صرفاً از طریق توقیف اموال (در صورت اثبات تمکن مالی و شناسایی اموال) قابل وصول است.

چه راه هایی برای مردان وجود دارد تا از حبس مهریه بالای 110 سکه جلوگیری کنند؟

برای جلوگیری از حبس در مهریه، مردان می توانند: 1. دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را تقدیم کنند و توانایی مالی خود را اثبات نمایند تا مهریه تقسیط شود. 2. به تعهدات مالی خود در مورد اقساط مهریه پایبند باشند. 3. در صورت امکان، از طریق مذاکره و توافق با زوجه، به راهکاری مشترک برای پرداخت مهریه دست یابند. 4. از انتقال اموال به قصد فرار از دین خودداری کنند، زیرا این عمل تبعات کیفری دارد.

نتیجه گیری

قانون مهریه بیش از 110 سکه، یکی از نقاط کلیدی در نظام حقوقی خانواده ایران است که به طور مستقیم بر زندگی زوجین تأثیر می گذارد. درک دقیق ماده 22 قانون حمایت خانواده، تفاوت های اجرایی مهریه تا سقف 110 سکه با مبالغ مازاد بر آن، و همچنین ضرورت اثبات تمکن مالی (ملائت) زوج برای وصول بخش اضافی مهریه، از اهمیت حیاتی برخوردار است.

این مقاله نشان داد که اگرچه حق مهریه تا هر میزان که در سند ازدواج ثبت شده باشد، برای زوجه محفوظ است، اما ضمانت های اجرایی و راه های وصول آن برای مبالغ بالای 110 سکه با چالش ها و رویه های متفاوتی همراه است. حبس زدایی از مردان در این بخش از مهریه، به معنای عدم پرداخت نیست، بلکه صرفاً راهکار اجرایی را از زندان به توقیف اموال (پس از اثبات تمکن) تغییر داده است.

برای هر دو طرف پرونده، یعنی زنانی که به دنبال مطالبه مهریه خود هستند و مردانی که با این مسئولیت مالی مواجه اند، لزوم آگاهی از قوانین، جمع آوری مستندات کافی و بهره گیری از مشاوره وکلای متخصص خانواده، امری اجتناب ناپذیر است. این اقدام نه تنها به حفظ حقوق قانونی آن ها کمک می کند، بلکه می تواند از بروز اختلافات طولانی مدت و تبعات منفی آن بر بنیان خانواده جلوگیری کند.