سوراخکاری یکی از کارهایی است که با کمک دریل انجام شده و برای انجام آن نیز نیاز به مته داریم. مته ها دارای اندازه ها و انواع مختلفی هستند که بر روی سه نظام نصب شده و کار سوراخکاری روی سطوح مختلف را انجام می دهند. یکی از انواع مته ها، مته گردبر است که شکل و ظاهر آن استوانه ای می باشد و با کمک آن می توانیم سوراخ های دایره ای در اندازه ها و قطر های مختلف روی سطوح ایجاد کنیم.
برای اینکه به صورت کامل از نحوه کار با این مته آشنا شویم نیاز است بدانیم که مته گردبر چیست و در چه مواردی از آنها استفاده می شود. در این مقاله به این موضوع که انواع گردبر چیست می پردازیم تا به شناخت کاملی از انواع مته گردبر برسید. با آروا همراه باشید.
مته گردبر چیست؟
در تعریف اینکه مته گردبر چیست باید بگوییم مته گرد بر یکی از متعلقات و در انواع مختلف، دارای ظاهری استوانه ای و یک شفت است که بر روی سه نظام دریل نصب می شود. از انواع گرد بر می توان برای سوراخکاری های دایره ای روی سطوح مختلف با ضخامت ها و جنس های متفاوت استفاده کرد.
شاید در اینجا یک سوال مطرح شود که چرا به این ابزار، گرد بر گفته می شود و چه فرقی با مته های دیگر که سوراخ های گرد به وجود می آورند دارد که در پاسخ باید گفت این نوع مته ها دارای شکل استوانه ای تو خالی با دندانه های مختلفی هستند که پس از اتمام کار، حفره ای گرد و استوانه ای به وجود می آورند و به همین دلیل به این نام شناخته می شوند. مته گرد بر دارای دندانه های متفاوت است که کمک می کند تا بتوانیم روی سطوح مختلف از جمله چوب، سیمان، فلز و … سوراخکاری دایره ای در عمق و شعاع مختلف ایجاد کنیم.
از انواع گرد بر برای کارهایی مانند نصب روشنایی روی سقف، انجام کارهای تاسیساتی مانند نصب شیر آلات و لوله ها، کابل کشی روی سطوح گچی، سیمانی و … استفاده می شود. با توجه به اینکه توضیح دادیم گرد بر چیست در ادامه می خواهیم انواع آن را بر اساس دسته بندی های مختلف معرفی کنیم.
انواع مته گردبر بر اساس کاربرد
ماهیت انواع گردبر، سوراخکاری دایره ای روی سطوح مختلف است و از انواع آن می توان در زمینه های مختلفی استفاده کرد. در این قسمت می خواهیم انواع مته گرد بر را بر اساس کاربرد معرفی کنیم و در واقع منظور ما از این عنوان، نحوه کاربرد آن بر اساس جنس تیغه است که با کمک آن می توانیم سطوح مختلف مانند فلز، چوب، بتن و … را سوراخ کنیم. برای درک بهتر این موضوع، در ادامه انواع مته گرد بر را بر اساس کارکرد و جنس آنها معرفی می کنیم تا شناختی مناسبی از اینکه مته گردبر چیست به دست آورید.
مته گردبر آهن (فلز)
آهن جزء فلزات کربنی است که ضخامت و سختی بالایی دارد و برای سوراخکاری روی آن باید از مته گردبرهایی با جنس فولاد پر کربن استفاده کرد تا در زمان سوراخکاری مته دچار شکستگی نشود. با توجه به اینکه آهن فلز سخت محسوب می شود در زمان کار باید دور موتور دریل و سرعت بی باری را در مقدار کم تنظیم کنیم.
مته گرد بر استیل
برای سوراخکاری استیل و فلزات آلیاژی از مته گرد بر مخصوص این فلز که جنس روکش آن الماسه است استفاده می شود. باید دقت داشت که اگر می خواهیم سوراخ کاری روی فلزات نرم را انجام می دهیم از دور بالا و سرعت زیاد استفاده کنیم و اگر فلزات سخت هستند از دور و سرعت پایین استفاده کنیم.
مته گرد بر ام دی اف
برای ایجاد سوراخکاری دایره ای روی ام دی اف نیاز به مته گرد بر مناسب با این متریال را داریم و برای این کار باید از انواع مته گرد بر که دارای دندانه های تیز و اره ای هستند، استفاده کنیم. جنس این مته از فولاد بوده و به راحتی می توان از آن برای سوراخکاری دایره ای استفاده کرد.
مته گرد بر متغیر یا مدرج
از دیگر انواع مته گرد بر است که دارای دو بازوی متحرک می باشد و برای ایجاد سوراخ های دایره ای در قطر های متفاومت مورد استفاده قرار می گیرد و به خاطر اینکه بازوهای آن قابل تنظیم هستند به آن متغیر گفته می شود و دلیل انتخاب نام مدرج نیز برای این قطعه این است که روی بازو های آن درجه بندی وجود دارد. قطر این مته با کمک آچار آلن تنظیم می شود و برای سوراخکاری سطوح نرم بسیار مناسب می باشد.
به این دلیل که نحوه سوراخکاری این ابزار به شکل پرگاری انجام می شود اصطلاحا به آن مته گرد بر پرگاری نیز گفته می شود.
مته گرد بر چوب
از این مته برای ایجاد برش های دایره ای با عمق متفاوت روی چوب استفاده می شود و نسبت به مته گرد بر ام دی اف از عمق سوراخکاری بیشتری برخوردار هستند. مته های گرد بر چوب و ام دی اف دارای دندانه های اره ای هستند.
مته گردبر سرامیک
سرامیک دارای جنس ظریف و شکننده است و هنگام سوراخکاری روی آن نیاز است از مته هایی استفاده کنیم که دارای روکش پوشیده از پودر الماس هستند تا هنگام انجام فرایند سواخکاری متریال مورد استفاده دچار شکستگی نشود. نکته مهم اینکه هنگام ایجاد سوراخ روی سرامیک نباید به دریل بیش از حد فشار وارد کنیم.
مته گرد بر شیشه
شیشه در برابر فشار بسیار شکننده است و سوراخکاری روی آن نیز یک کار حساس است به خاطر همین موضوع برای ایجاد سوراخ روی شیشه از مته هایی با روکش پودر الماس استفاده می شوند تا آسیبی به شیشه وارد نشود. در زمان سوراخ کاری روی شیشه نباید به دریل فشار بیش از حد واد کنیم چون احتمال شکستگی بسیار زیاد است.
مته گرد بر بتن
مته گرد بر بتن از جنس فولاد پر کربن و مقاوم مانند تنگستن است که از آن برای سوراخکاری روی سطوح بتنی و سخت سیمانی استفاده می شود. مته گرد بر بتن باید از مقاومت بالایی در برابر حرارت برخوردار باشد تا در زمانی که عملیات سوراخکاری را انجام می دهیم بر اثر سرعت چرخش و اصطکاک ،حرارت ایجاد شده روی مته تاثیر نگذارد.
مته گرد بر گرانیت و سنگ
مته گرد بر گرانیت از انواع مته گرد بر با سر الماس می باشد که از آن برای ایجاد سوراخ های دایره ای با قطر های مختلف روی انواع سنگ ها و گرانیت استفاده می شود و در زمان استفاه از این مته باید دریل را در حالت چکشی قرار دهیم. نکته مهم اینکه زمان استفاده از مته گرانیت بر باید از دریل های گیربکسی استفاده کرد.
مته گرد بر پلاستیک و پلی اتیلن
پلاستیک و پلی اتیلن از جمله متریال هایی هستند که روی آنها سوراخ کاری انجام می دهیم و برای این کار عموما از گرد بر دستی استفاده می شود.
انواع مته گرد بر بر اساس دندانه
همانطور که در توضیح اینکه مته گردبر چیست گفتیم این وسیله دارای شکل استوانه ای با دندانه های متفاومت است که هر نوع دندانه متناسب برای سوراخکاری روی متریال های متفاوت تعریف شده است. دندانه های مته گرد بر را می توان در یک دسته بندی کلی در دو نوع اره ای و مربع تقسیم بندی کرد که در زیر هر کدام را توضیح می دهیم.
مته گرد بر با دندانه اره ای
دندانه های این مته ها زاویه دار و تیز هستند و قدرت نفوذ بیشتری دارند و از آنها برای سوراخکاری روی متریال هایی مانند چوب، فلز نرم و … که سطوح آنها نرم است استفاده می شود تا کار با سرعت بیشتری انجام شود.
مته گرد بر با دندانه مربعی
از مته هایی با دندانه های مربع برای سوراخکاری روی سطوح سخت مانند بتن و انواع سنگ ها استفاد می شود، روکش این دسته از مته ها از الماس است تا داری مقاومت بالایی در زمان کار باشند.
انواع محور مته گرد بر
محور در واقع قطعه ای است که نقش نگهداری و اتصال دادن مته به دریل را بر عهده دارد و دارای انواع مختلفی به لحاظ قطر و سایز هستند، هر کدام از آنها در مواقعی که مورد نیاز است استفاده می شود. برخی از محور ها دارای فنر هستند که در زمان عملیات سوراخکاری جمع می شوند و پس از اتمام کار قسمت سوراخ شده را به بیرون پرتاب می کنند. در ادامه این قسمت و در جهت شناخت هرچه بهتر اینکه مته گرد بر چیست انواع محور های آن را معرفی و توضیح می دهیم.
محور ثابت
استفاده از مته گرد بر با محور ثابت برای مواقعی است که از یک مته با قطر ثابت می خواهیم استفاه کنیم و در زمان کار قصد تعویض و تظیم آن را نداریم.
محور جدا شونده
با توجه به اینکه مته ها دارای قطر های مختلفی هستند و مواقعی پیش می آید که قصد استفاه از چند قطر را داریم به همین دلیل در زمان کار از مته هایی با محور جدا شوند استفاه می کنیم تا به راحتی قابل تعویض و تنظیم باشند.
محور کوچک
محور ها دارای اندازه های مختلفی هستند که در یک دسته بندی کلی به دو نوع کوچک و بزرک تقسیم می شوند که در نوع کوچک قطر آن ۱۴ الی ۳۰ میلی متر است و برای ایجاد سوراخ های کوچک از آنها استفاده می شود.
محور بزرگ
از محور بزرگ برای سوراخکاری در قطر های بزرگ استفاده می شود و اندازه آن ۳۲ الی ۲۱۰ میلی متر است.
نکات مهم کار با مته گرد بر
هنگام استفاده و کار با هر ابزاری نیاز به رعایت برخی نکات مهم داریم که در نهایت موجب بازدهی بیشتر شود و ما را در در زمان استفاده از آن ابزار دچار مشکلات نکند. مته گرد بر از جمله وسیله هایی است که رعایت برخی نکات مهم در زمان کار با آن مهم است که می خواهیم این نکات را معرفی و توضیح دهیم تا در زمان استفاده از این ابزار کاربردی کارها دچار اختلال نشود.
- از دریل ستونی استفاده کنید: دلیل استفاه از دریل ستونی به این خاطر است که بتوانیم سوراخ هایی دقیق و صاف ایجاد کنیم و اینکه فشار روی کار کار را بتوانیم کنترل کنیم.
- سوراخ های تخلیه ایجاد کنید: با توجه به اینک مته گرد بر شکل استوانه ای دارد هنگام کار محلی برای تخلیه سطوح سوراخ شده وجود ندارد و ممکن است کار مته را کند شود، برای جلوگیری از این کار بهتر است سوراخ هایی را برای تخلیه به وجود بیاوریم.
- مته را تکان دهید: این کار موجب می شود تا سرعت کار افزایش یابد و علاوه بر آن از سوختن مته بر اثر اصطکاک جلوگیری می شود.
- از دسته کمکی استفاده کنید: استفاده از دسته کمکی باعث می شود تا کنترل و تمرکز بیشتری روی کار داشته باشیم و اگر در مواقعی مته گیر کرد به مچ دست ها آسیبی وارد نشود.
- از قفل ماشه استفاده نکنید: شاید در ظاهر استفاده از قفل ماشه کار را به راحتی پیش ببرد اما با توجه به ماهیت کار این ابزار، ممکن است از دست رها شود و روشن بودن قفل ماشه خطرات احتمالی را برای کاربر به وجود می آرود.
- با تیغه های فرسوده کار نکنید: یکی از مزیت های استفاده از مته گرد بر سرعت بخشیدن در کارها است و اگر از تیغه های فرسوده استفاده کنیم سوراخکاری را دچار کُندی می کند.
- دندانه های مته را تمیز نگه دارید: با توجه به اینکه کار سوراخکاری به کمک دندانه ها شکل می گیرد باید تیغه ها را تمیز نگه داشت تا در زمان ایجاد سوراخ بتوان نفوذ بیشتری روی سطوح ایجاد کرد.
- مراقب سرعت خود باشید: برای کار سوراخکاری روی متریال های مختلف نیاز به سرعت های مختلف است و برای اینکه بتوانیم همیشه سوراخکاری های دقیقی ایجاد کنیم نیاز است که سرعت را تحت کنترل داشته باشیم.