نحوه محاسبه معدل دهم نوبت اول

کنکور

نحوه محاسبه معدل دهم نوبت اول

محاسبه معدل نوبت اول پایه دهم برای دانش آموزان و والدین آن ها از اهمیت بالایی برخوردار است، چرا که این معدل تصویر اولیه و مهمی از وضعیت تحصیلی دانش آموز در سال دهم ارائه می دهد و می تواند در برنامه ریزی های آتی تأثیرگذار باشد. با آگاهی دقیق از فرمول ها و ضرایب مربوط به هر درس، می توان به سادگی معدل کارنامه دی ماه را پیش از دریافت رسمی آن محاسبه کرد. این فرایند نه تنها به شفافیت بیشتر در سیستم نمره دهی کمک می کند، بلکه به دانش آموزان و خانواده ها این امکان را می دهد که با دیدی واقع بینانه به تحلیل نقاط قوت و ضعف بپردازند و استرس ناشی از ابهام در خصوص عملکرد تحصیلی را کاهش دهند. درک صحیح اجزای تشکیل دهنده نمره و چگونگی تأثیر هر یک در معدل نوبت اول، مبنایی برای بهبود عملکرد در نیم سال دوم و سال های تحصیلی بعدی خواهد بود.

آشنایی با اجزای نمره در پایه دهم نوبت اول

سیستم نمره دهی در مقطع متوسطه دوم، به ویژه در پایه دهم، بر اساس ترکیبی از نمرات مستمر و نمرات پایانی (امتحانات کتبی) هر درس بنا شده است. علاوه بر این، مفهوم واحد برای هر درس نقش کلیدی در محاسبه معدل کل ایفا می کند. شناخت دقیق این سه مؤلفه برای هر دانش آموز پایه دهم جهت درک نحوه محاسبه نمرات و معدل خود ضروری است.

نمره مستمر

نمره مستمر به مجموعه ای از فعالیت ها و عملکرد دانش آموز در طول نیم سال تحصیلی اطلاق می شود. این نمرات منعکس کننده پویایی و مشارکت روزانه دانش آموز در فرآیند یادگیری هستند و شامل موارد زیر می گردند:

  • فعالیت های کلاسی: شامل مشارکت در بحث ها، پاسخگویی به سؤالات و حضور فعال در کلاس.
  • تکالیف و پروژه ها: انجام تکالیف محول شده، ارائه پروژه های فردی یا گروهی و کیفیت آن ها.
  • آزمون های کوچک و پرسش های کلاسی: امتحانات شفاهی یا کتبی کوتاه که در طول ترم برگزار می شوند.
  • رفتار و انضباط: هرچند نمره انضباط به صورت مستقیم در معدل عددی تأثیر ندارد، اما نگرش کلی و رعایت مقررات مدرسه در نظر معلمین برای نمره مستمر اهمیت دارد.

در سیستم نمره دهی نوبت اول، نمره مستمر هر درس با ضریب ۱ در محاسبه نمره نوبت اول آن درس لحاظ می شود. این بدان معناست که نمرات مستمر، اگرچه به اندازه نمرات امتحانی پایانی وزن ندارند، اما بخش مهمی از عملکرد کلی دانش آموز را تشکیل می دهند و تلاش مداوم در طول ترم را پاداش می دهند. دانش آموزانی که در طول ترم فعال بوده و تکالیف خود را به موقع انجام می دهند، می توانند با کسب نمرات مستمر بالا، پایه محکمی برای نمره نهایی درس خود ایجاد کنند.

نمره پایانی دی ماه

نمره پایانی دی ماه به نمره ای اشاره دارد که دانش آموز از امتحان کتبی پایان ترم اول (دی ماه) کسب می کند. این امتحان جامع تر از آزمون های مستمر بوده و بخش عمده ای از محتوای آموزشی نیم سال اول را پوشش می دهد. نمره پایانی دی ماه دارای ضریب ۲ در محاسبه نمره نوبت اول هر درس است. این ضریب بالاتر نشان دهنده اهمیت ویژه امتحانات پایانی در تعیین عملکرد نهایی دانش آموز در آن درس است. عملکرد قوی در امتحان کتبی دی ماه می تواند تأثیر چشمگیری بر نمره کلی درس و در نهایت معدل نوبت اول داشته باشد. آماده سازی منظم و مرور دقیق مطالب برای این امتحانات، کلید موفقیت در کسب نمره بالا است.

واحد دروس

مفهوم واحد در دروس مقطع متوسطه دوم بیانگر میزان اهمیت و حجم آموزشی هر درس است. هر درس بر اساس محتوای آموزشی و ساعات تدریس هفتگی، تعداد مشخصی واحد دارد. به طور معمول، دروس تخصصی رشته های نظری (مانند ریاضی، زیست شناسی، فیزیک در رشته تجربی؛ هندسه، حسابان در رشته ریاضی؛ و تاریخ، جغرافیا در رشته انسانی) واحدهای بیشتری نسبت به دروس عمومی (مانند فارسی، عربی، دینی) دارند. این تفاوت در تعداد واحدها، تأثیر متفاوتی در محاسبه معدل کل ایفا می کند.

نقش واحد دروس در محاسبه معدل کل نوبت اول حیاتی است؛ زیرا نمره هر درس پیش از جمع بندی نهایی، در تعداد واحد آن درس ضرب می شود. این بدان معناست که دروس با تعداد واحدهای بالاتر، وزن و تأثیر بیشتری بر معدل کل دانش آموز خواهند داشت. به عنوان مثال، اگر یک درس ۳ واحدی و یک درس ۲ واحدی را در نظر بگیریم، کسب نمره عالی در درس ۳ واحدی، تأثیر مثبت بیشتری بر معدل کل خواهد داشت تا کسب همان نمره عالی در درس ۲ واحدی. بنابراین، دانش آموزان باید به دروس با واحدهای بالاتر، توجه ویژه ای داشته باشند و برای کسب نمره مطلوب در آن ها تلاش مضاعفی کنند، چرا که موفقیت در این دروس می تواند معدل کلی را به طور قابل توجهی ارتقا بخشد. اطلاع از تعداد واحدهای هر درس در دفتر برنامه هفتگی مدرسه یا لیست دروس رشته تحصیلی قابل دسترسی است.

گام به گام: نحوه محاسبه نمره هر درس در دهم نوبت اول

برای محاسبه دقیق نمره هر درس در کارنامه دی ماه، لازم است فرمول مشخصی را دنبال کنیم که تأثیر نمرات مستمر و پایانی را به درستی منعکس کند. این فرآیند به دو مرحله اصلی تقسیم می شود: ابتدا محاسبه نمره مجموع نوبت اول هر درس و سپس تبدیل آن به نمره کارنامه دی ماه.

فرمول کلی نمره هر درس در نوبت اول

برای محاسبه نمره مجموع نوبت اول هر درس، نمره مستمر با ضریب ۱ و نمره پایانی دی ماه با ضریب ۲ جمع می شوند. این فرمول به دلیل اهمیت بیشتر امتحان پایانی در ارزیابی نهایی دانش آموز طراحی شده است. فرمول کلی به شرح زیر است:


نمره نوبت اول هر درس = (نمره مستمر × ۱) + (نمره پایانی دی ماه × ۲)

برای روشن تر شدن این فرمول، مثالی کاربردی ارائه می شود:

فرض کنید دانش آموزی در درس فیزیک در پایه دهم، نمره مستمر ۱۷ و نمره پایانی دی ماه (امتحان کتبی) ۱۶ کسب کرده است. طبق فرمول بالا، محاسبه به این صورت خواهد بود:

نمره نوبت اول فیزیک = (۱۷ × ۱) + (۱۶ × ۲)
نمره نوبت اول فیزیک = ۱۷ + ۳۲
نمره نوبت اول فیزیک = ۴۹

عدد ۴۹، مجموع نمرات دانش آموز در درس فیزیک برای نوبت اول است، اما این نمره مستقیماً در کارنامه دی ماه ثبت نمی شود. این عدد باید در مرحله بعد به نمره کارنامه ای تبدیل شود که در بازه ۰ تا ۲۰ قرار دارد.

تبدیل نمره مجموع درس به نمره دی ماه (نمره کارنامه)

پس از محاسبه نمره مجموع نوبت اول هر درس (که حاصل جمع نمره مستمر با ضریب ۱ و نمره پایانی با ضریب ۲ بود)، لازم است این نمره را به مقیاس ۲۰ تبدیل کنیم تا نمره نهایی هر درس برای کارنامه دی ماه به دست آید. این کار با تقسیم مجموع نمره نوبت اول بر عدد ۳ صورت می گیرد. دلیل تقسیم بر عدد ۳، مجموع ضرایب نمره مستمر (۱) و نمره پایانی (۲) است.


نمره کارنامه دی ماه هر درس = نمره نوبت اول هر درس / ۳

برای ادامه مثال کاربردی درس فیزیک که نمره نوبت اول آن ۴۹ به دست آمد، محاسبه نمره کارنامه به شرح زیر است:

نمره کارنامه فیزیک = ۴۹ / ۳
نمره کارنامه فیزیک = ۱۶.۳۳

بنابراین، نمره کارنامه دانش آموز برای درس فیزیک در نوبت اول، ۱۶.۳۳ خواهد بود. این نمره همان عددی است که در کارنامه دی ماه دانش آموز برای درس فیزیک ثبت می شود. جدول زیر خلاصه ای از این ضرایب و فرمول ها را برای چند درس نمونه نشان می دهد:

درس نمره مستمر (ضریب ۱) نمره پایانی دی ماه (ضریب ۲) نمره نوبت اول هر درس (مجموع) نمره کارنامه دی ماه هر درس (نمره نوبت اول / ۳)
فیزیک ۱۷ ۱۶ ۴۹ ۱۶.۳۳
ریاضی ۱۸ ۱۷ ۵۲ ۱۷.۳۳
فارسی ۱۹ ۱۹ ۵۷ ۱۹.۰۰
شیمی ۱۵ ۱۴ ۴۳ ۱۴.۳۳

این جدول به دانش آموزان کمک می کند تا تأثیر مستقیم هر بخش از نمره را در نمره نهایی درس مشاهده کرده و درک عمیق تری از فرآیند نمره دهی پیدا کنند.

گام به گام: نحوه محاسبه معدل کل دهم نوبت اول

پس از محاسبه نمره کارنامه ای هر درس در نوبت اول، مرحله بعدی محاسبه معدل کل نوبت اول دانش آموز است. معدل کل نمایانگر عملکرد کلی دانش آموز در تمامی دروس در طول نیم سال است و با در نظر گرفتن واحدهای هر درس، وزن و اهمیت آن ها را در محاسبه نهایی لحاظ می کند. این فرآیند نیز از یک فرمول مشخص تبعیت می کند.

فرمول محاسبه معدل کل نوبت اول

برای محاسبه معدل کل نوبت اول، ابتدا باید نمره کارنامه دی ماه هر درس را در تعداد واحد آن درس ضرب کنیم. سپس، مجموع این حاصل ضرب ها را برای تمامی دروس به دست آورده و آن را بر مجموع کل واحدهای اخذ شده توسط دانش آموز تقسیم کنیم. فرمول کلی به شرح زیر است:


معدل کل نوبت اول = (مجموع (نمره کارنامه دی ماه هر درس × واحد آن درس)) / (مجموع واحد کل دروس)

این فرمول تضمین می کند که دروس با تعداد واحدهای بیشتر، تأثیر متناسب تری بر معدل کل داشته باشند، که منطقی و عادلانه است. برای درک بهتر، مثالی کاربردی ارائه می شود:

مثال کاربردی برای محاسبه معدل کل (برای یک دانش آموز دهم تجربی)

فرض کنید یک دانش آموز پایه دهم رشته تجربی، در نوبت اول دروس زیر را با نمرات کارنامه ای و واحدهای مشخص شده کسب کرده است:

  • زیست شناسی: نمره کارنامه ۱۸، واحد ۳
  • شیمی: نمره کارنامه ۱۷، واحد ۲
  • ریاضی: نمره کارنامه ۱۵، واحد ۴
  • فارسی: نمره کارنامه ۱۹، واحد ۳
  • عربی: نمره کارنامه ۲۰، واحد ۲
  • دینی و زندگی: نمره کارنامه ۱۹، واحد ۲
  • فیزیک: نمره کارنامه ۱۶، واحد ۳
  • زبان انگلیسی: نمره کارنامه ۱۸، واحد ۲

ابتدا، برای هر درس، نمره کارنامه را در تعداد واحد آن ضرب می کنیم:

  • زیست شناسی: ۱۸ × ۳ = ۵۴
  • شیمی: ۱۷ × ۲ = ۳۴
  • ریاضی: ۱۵ × ۴ = ۶۰
  • فارسی: ۱۹ × ۳ = ۵۷
  • عربی: ۲۰ × ۲ = ۴۰
  • دینی و زندگی: ۱۹ × ۲ = ۳۸
  • فیزیک: ۱۶ × ۳ = ۴۸
  • زبان انگلیسی: ۱۸ × ۲ = ۳۶

سپس، مجموع حاصل ضرب های نمره در واحد را محاسبه می کنیم:

مجموع نمرات در واحد = ۵۴ + ۳۴ + ۶۰ + ۵۷ + ۴۰ + ۳۸ + ۴۸ + ۳۶ = ۳۶۷

در مرحله بعد، مجموع کل واحدهای اخذ شده را به دست می آوریم:

مجموع واحدها = ۳ + ۲ + ۴ + ۳ + ۲ + ۲ + ۳ + ۲ = ۲۱

در نهایت، برای محاسبه معدل کل، مجموع نمرات در واحد را بر مجموع واحدها تقسیم می کنیم:

معدل کل نوبت اول = ۳۶۷ / ۲۱
معدل کل نوبت اول = ۱۷.۴۷۶

بنابراین، معدل کل نوبت اول این دانش آموز ۱۷.۴۷۶ خواهد بود. این عدد ممکن است در مرحله نهایی کارنامه طبق قوانین گرد کردن، به نزدیک ترین اعشار معتبر تبدیل شود که در بخش بعدی به آن پرداخته خواهد شد.

توضیح محاسبه معدل برای رشته های مختلف

شایان ذکر است که نحوه محاسبه معدل کل نوبت اول برای تمامی رشته های نظری شامل ریاضی، تجربی، و انسانی از یک فرمول واحد پیروی می کند. تنها تفاوت در این رشته ها، نوع و تعداد دروس تخصصی و در نتیجه، مجموع واحدهای دروس تخصصی و عمومی است.

به عنوان مثال، در رشته ریاضی، دروس مانند هندسه و حسابان واحدهای بالاتری دارند، در حالی که در رشته تجربی، زیست شناسی و شیمی از واحدهای بالاتری برخوردارند و در رشته انسانی، دروس مانند تاریخ، جغرافیا و اقتصاد واحدهای بیشتری را به خود اختصاص می دهند. این تفاوت در دروس و واحدهای آن ها، به طور طبیعی بر میانگین نمرات در واحد تأثیر گذاشته و در نهایت معدل کل رشته های مختلف را متمایز می سازد، اما روش و فرآیند محاسباتی یکسان باقی می ماند.

قوانین مهم و نکات تکمیلی در محاسبه معدل دهم نوبت اول

علاوه بر فرمول های اصلی محاسبه نمرات و معدل، چندین قانون و نکته تکمیلی وجود دارد که دانش آموزان و والدین آن ها باید از آن ها آگاه باشند. این نکات شامل نحوه گرد کردن معدل، تأثیر نمره انضباط، اهمیت معدل دهم در مسیر تحصیلی آینده و تفاوت میان نمره کل دی ماه و نمره سالانه است.

نحوه گرد کردن معدل

پس از انجام محاسبات معدل، ممکن است عدد به دست آمده دارای ارقام اعشاری متعددی باشد. سیستم آموزش و پرورش برای ثبت معدل در کارنامه ها و سوابق تحصیلی، از قوانین خاصی برای گرد کردن اعشار استفاده می کند تا نمایش معدل استاندارد و یکنواخت باشد. این قوانین به شرح زیر است:

  • اگر اعشار معدل بین ۰.۰۱ تا ۰.۲۴ باشد، به ۰.۲۵ گرد می شود. (مثال: ۱۷.۲۱ به ۱۷.۲۵ تبدیل می شود)
  • اگر اعشار معدل بین ۰.۲۶ تا ۰.۴۹ باشد، به ۰.۵۰ گرد می شود. (مثال: ۱۹.۴۲ به ۱۹.۵۰ تبدیل می شود)
  • اگر اعشار معدل بین ۰.۵۱ تا ۰.۷۴ باشد، به ۰.۷۵ گرد می شود. (مثال: ۱۶.۶۸ به ۱۶.۷۵ تبدیل می شود)
  • اگر اعشار معدل بین ۰.۷۶ تا ۰.۹۹ باشد، به عدد کامل بعدی (۰.۰۰) گرد می شود. (مثال: ۱۸.۸۵ به ۱۹.۰۰ تبدیل می شود)

این قوانین تضمین می کنند که معدل نهایی ثبت شده در کارنامه، همواره به یکی از چهار فرمت (X.00، X.25، X.50، X.75) نمایش داده شود. آگاهی از این قواعد برای دانش آموزان مهم است تا درک درستی از نمره نهایی خود در کارنامه داشته باشند و انتظاراتشان از نتایج با واقعیت منطبق باشد.

گرد کردن معدل بر اساس قوانین آموزش و پرورش، به دلیل استانداردسازی نمرات و نمایش دقیق تر عملکرد تحصیلی دانش آموزان در سیستم های رسمی صورت می گیرد و تمامی محاسبات دقیق انجام شده را به یک فرمت قابل قبول تبدیل می کند.

تأثیر نمره انضباط

نمره انضباط، که معمولاً در کارنامه با عنوان وضعیت تربیتی و انضباطی درج می شود، به طور مستقیم در محاسبه معدل عددی دانش آموز (معدل ۲۰) تأثیری ندارد. به این معنی که نمره انضباط در فرمول های محاسبه معدل ضرب یا جمع نمی شود. با این حال، نمره انضباط از اهمیت بالایی برخوردار است و می تواند در موارد زیر تأثیرگذار باشد:

  • وضعیت کلی تحصیلی و تربیتی: نمره انضباط بالا نشان دهنده رعایت مقررات، مسئولیت پذیری و اخلاق مناسب دانش آموز در محیط آموزشی است.
  • توصیه نامه: برای برخی برنامه های خاص، پذیرش در مدارس نمونه، یا دریافت توصیه نامه از مدرسه، نمره انضباط بالا می تواند یک نقطه قوت محسوب شود.
  • سهمیه و تشویقات: در برخی موارد، دانش آموزانی با معدل بالا و انضباط عالی، ممکن است مشمول تشویقات یا اولویت هایی در سهمیه های خاص شوند.

اگرچه نمره انضباط بخشی از محاسبات عددی معدل نیست، اما جزئی جدایی ناپذیر از ارزیابی کلی شخصیت و عملکرد دانش آموز در سیستم آموزشی به شمار می رود و نباید نادیده گرفته شود.

اهمیت نمرات پایه دهم در آینده تحصیلی

پایه دهم، اولین سال ورود به دوره متوسطه دوم است و نمرات کسب شده در این سال، از جمله معدل نوبت اول، می تواند تأثیرات بلندمدتی بر مسیر تحصیلی دانش آموز داشته باشد:

  • پیش زمینه برای نمرات سال های بالاتر: عملکرد قوی در پایه دهم، به ویژه در دروس تخصصی، نشان دهنده توانایی دانش آموز در یادگیری مفاهیم پیچیده تر است و به عنوان یک پایه محکم برای دروس سال یازدهم و دوازدهم عمل می کند.
  • تأثیر در معدل کل دیپلم: نمرات سال دهم، یازدهم و دوازدهم، همگی در محاسبه معدل کل دیپلم (معدل کتبی نهایی) نقش دارند. معدل دیپلم نیز در فرآیند پذیرش دانشگاه ها و تعیین رتبه در کنکور سراسری، اهمیت فزاینده ای پیدا کرده است. بنابراین، کسب معدل بالا در دهم، می تواند به بهبود معدل کل دیپلم کمک شایانی کند.
  • اهمیت برای انتخاب رشته مجدد (در صورت نیاز): اگرچه انتخاب رشته اصلی در پایان پایه نهم انجام می شود، اما گاهی اوقات دانش آموزان ممکن است نیاز به تغییر رشته داشته باشند. نمرات و معدل بالا در پایه دهم می تواند این فرآیند را تسهیل کند و فرصت های بیشتری را برای دانش آموز فراهم آورد.

در نتیجه، معدل نوبت اول دهم نه تنها یک گزارش لحظه ای از عملکرد است، بلکه بخشی از سابقه تحصیلی دانش آموز است که در تصمیم گیری های آینده و برنامه ریزی برای موفقیت در کنکور و دانشگاه نقش مهمی ایفا می کند.

تفاوت نمره کل دی ماه و نمره سالانه

در نظام آموزشی، دو مفهوم نمره کل دی ماه و نمره سالانه وجود دارد که هر یک کاربرد متفاوتی دارند و نباید با یکدیگر اشتباه گرفته شوند:

  • نمره کل دی ماه (نمره کارنامه نوبت اول): این نمره همان است که در این مقاله به تفصیل نحوه محاسبه آن را شرح دادیم؛ یعنی نمره هر درس در نوبت اول که از میانگین نمره مستمر (با ضریب ۱) و نمره پایانی دی ماه (با ضریب ۲) حاصل شده و بر ۳ تقسیم می شود. این نمره عملکرد دانش آموز را صرفاً در نیم سال اول تحصیلی منعکس می کند و در کارنامه دی ماه ثبت می گردد.
  • نمره سالانه: نمره سالانه هر درس، نمایانگر عملکرد کلی دانش آموز در طول یک سال تحصیلی کامل (از مهر تا خرداد) است. این نمره با در نظر گرفتن نمرات مستمر و پایانی هر دو نوبت اول و دوم محاسبه می شود و وزن بیشتری به امتحانات پایان سال (خرداد ماه) می دهد. نمره سالانه ملاک اصلی قبولی دانش آموز در یک درس و گذراندن آن پایه تحصیلی است. فرمول محاسبه نمره سالانه پیچیده تر است و شامل تأثیر نمرات مستمر نوبت اول و دوم، نمره پایانی دی ماه و نمره پایانی خرداد ماه با ضرایب مربوطه (معمولاً مستمر نوبت اول و دوم با ضریب ۱، پایانی دی ماه با ضریب ۲ و پایانی خرداد با ضریب ۴) است که مجموع آن ها بر ۸ تقسیم می شود.

آگاهی از این تفاوت ها برای دانش آموزان ضروری است تا بتوانند وضعیت تحصیلی خود را به درستی ارزیابی کرده و برنامه ریزی های لازم را برای کسب نمره سالانه مطلوب انجام دهند.

دانش آموزان باید به این نکته مهم توجه داشته باشند که نمره کارنامه دی ماه (نمره کل دی ماه) تنها بخشی از ارزیابی سالانه است و نمره سالانه هر درس که در کارنامه پایان سال تحصیلی درج می شود، معیار اصلی قبولی و ارتقاء به پایه بالاتر خواهد بود.

درک این نکات تکمیلی به دانش آموزان و خانواده ها کمک می کند تا با دیدی جامع تر و واقع بینانه تر به وضعیت تحصیلی خود بنگرند و برای موفقیت در طول سال تحصیلی، استراتژی های مناسبی اتخاذ کنند.

نتیجه گیری

در این مقاله به بررسی دقیق و گام به گام نحوه محاسبه معدل دهم نوبت اول پرداختیم. اهمیت آگاهی از این فرآیند برای دانش آموزان پایه دهم فراتر از یک عدد صرف در کارنامه است؛ بلکه ابزاری قدرتمند برای خودارزیابی، برنامه ریزی مؤثر و کاهش اضطراب محسوب می شود. با شناخت دقیق اجزای نمره شامل نمره مستمر، نمره پایانی دی ماه و مفهوم واحد دروس، و همچنین تسلط بر فرمول های محاسبه نمره هر درس و معدل کل، دانش آموزان می توانند دیدی شفاف از عملکرد تحصیلی خود به دست آورند.

یادگیری نحوه گرد کردن معدل، درک تأثیر غیرمستقیم نمره انضباط، و آگاهی از نقش معدل دهم در آینده تحصیلی و تفاوت آن با نمره سالانه، از نکات کلیدی است که به دانش آموزان کمک می کند تا با نگاهی جامع تر به مسیر آموزشی خود بنگرند. تلاش مستمر، تمرکز بر نقاط ضعف شناسایی شده و برنامه ریزی دقیق برای نیم سال دوم تحصیلی، می تواند به بهبود قابل توجه عملکرد و کسب موفقیت های آتی منجر شود. امید است این راهنمای جامع، ابهامات موجود در زمینه محاسبه معدل نوبت اول دهم را برطرف کرده و به دانش آموزان در دستیابی به اهداف تحصیلی شان یاری رساند.

دکمه بازگشت به بالا