انگور یکی از محصولات باغی بسیار با ارزش در ایران است. تنوع مصرف این محصول از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. عملکرد و کیفیت انگور تحت تأثیر عوامل کلیمایی منطقه، موقعیت محل احداث تاکستان (ارتفاع از سطح دریا، شیب و…) و آب و هوای تاج بوته است. هرس انگور یکی از عملیات مهم در مدیریت تاج تاک است که سبب ایجاد توازن در جذب طیف‌های نوری مفید برای بهبود عملکرد و افزایش کیفیت انگور و همچنین باردهی سال بعد می‌شود. جهت آگاهی از قیمت نهال کلیک کنید.
اهمیت هرس در انگور
به طور کلی هرس به قطع کامل یا جزئی شاخه، ریشه، پوست، برگ یا گل و میوه، برای تحت تأثیر قرار دادن نحوه رشد و باروری گیاه اطلاق می‌شود. به عبارت دیگر هرس ممکن است از قطع ریشه با هدفی خاص تا تنک کردن گل و میوه یا قطع برگ باشد که هر یک با هدف خاصی انجام می‌شود.
به گفته گوگل مپ پالیز نهال، از نظر هرس شاخه، انگور یکی از هرس پذیرترین درختان میوه است که در پاره‌ای موارد موقع هرس ۸۰ درصد شاخه‌های آن حذف می‌شود و باردهی اکثر ارقام انگور تابعی از هرس شاخه‌های یکساله خواهد بود. به همین دلیل گفته می‌شودکه قیچی باغبانی کلید رمز برداشت میوه انگور است. تشکیل میوه در انگور، بر روی شاخه‌های حاصل از رشد فصل جاری است.
اهداف هرس در تاک
ایجاد فرم مطلوب
توزیع واحدهای تولیدی روی بوته برای تولید اقتصادی و مقرون به صرفه
تنظیم و توازن هرچه بهتر باردهی
هدایت و تمرکز رشد بوته در بازوهای دائمی و واحدهای تولیدی
ایجاد تعادل در سفره سبز تاک برای افزایش عملکرد و کارایی مصرف آب
هرس انگور در طول سال، در دو زمان به شرح زیر انجام می‌شود:
هرس زمستانه (هرس سیاه)
این هرس با هدف تنظیم باردهی سالیانه روی تاک انجام می‌شود. مراحل اجرای هرس زمستانه که به هرس باردهی یا سیاه نیز معروف است.
۱– هرس اولیه یا پاک‌سازی: پس از ریزش برگ‌ها و به خواب رفتن بوته، می‌توان شاخه‌های مزاحم، آفت زده، بیمار و شکسته را حذف کرد. این هرس در پا ییز و برای سهولت هرس اصلی (در زمستان) انجام می‌شود. باید توجه داشت که در مناطق سرد مثل آذربایجان، از انجام هرس شدید در پاییز باید به شدت خودداری شود.
۲– هرس اصلی: بهترین زمان هرس اصلی، پس از رفع خطر سرمازدگی در منطقه است. شایان ذکر است که در زمان قطع شاخه به منظور هرس نباید آب (اشک مو) از محل برش جاری شود. به طور مثال در مناطقی مانند آذربایجان، قزوین و همدان، هرس اصلی از اواخر اسفند تا اواسط فروردین انجام می‌شود. در حالی که در زابل و برخی مناطق استان فارس، امکان هرس زودتر نیز وجود دارد. پیشنهاد می‌شود که هرس در مناطقی که خطر سرمازدگی بهاره وجود دارد، مانند آذربایجان، بعد از متورم شدن جوانه‌ها و اصطلاحا پنبه‌ای شدن جوانه‌ها انجام شود که در این مرحله آبی از محل برش خارج نخواهد شد.
اصول کلی در هرس باردهی انگور
یکی از اصول کلی هرس باردهی انگور نگهداری تعداد مناسب جوانه‌های بارده و تقسیم و توزیع این جوانه‌ها بر روی قسم تهای مختلف شاخه‌هاست. مه مترین عمل هرس انگور، تعیین و نگهداری جوانه‌های لازم بر روی هر تاک است. بهتر است برای باردهی بیشتر، شاخه‌های یکساله موجود روی شاخه دوساله انتخاب شوند. شاخه‌ها و بازوهای پیر (۵ تا ۸ ساله) به تدریج تأثیر خود را در کمک به باردهی جوانه‌ها عملا از دست می‌دهند.
هرس کوتاه (شدید)
این نوع هرس در بعضی از ارقام که جوانه‌های پایینی بارده تر هستند (مانند عسگری) انجام می‌شود و چون تمامی شاخه‌ها هرس (دو یا سه چشمی) می‌شوند، این نوع هرس بسیار آسان است و به کارگر مجرب نیازی نیست. از معایب این هرس، استفاده از ۵ تا ۱۰ درصد ظرفیت و قدرت باردهی درخت است.
هرس بلند (خفیف)
این نوع هرس برای ارقامی از انگور مناسب است که جوانه‌های بارده آنها در قسمت‌های فوقانی شاخه‌های سال قرار گرفته باشند، ارقامی مانند سفید و قرمز بیدانه که معمولا رقم قوی هستند و با تراکم در واحد سطح کشت شده و خاک باغ نیز بسیار قوی باشد.
هرس مختلط (آمیخته)
این نوع هرس در واقع ترکیبی از دو هرس قبلی کوتاه و بلند است. به نظر بیشتر متخصصان، بهترین نوع سیستم هرس برای تمامی ارقام انگور کشورمان هرس مختلط است؛ زیرا شاخه‌های کوتاه برای ذخیره شاخه و میوه سال بعد و شاخه‌های بلند برای تأمین محصول در همان سال طوری تنظیم شده‌اند که بر روی بازوها، یک شاخه بلند به همراه یک شاخه کوتاه حلقه های مثمره را تشکیل می دهند.
تعادل در هرس
هرس متعادل، راهکاری برای ایجاد تعادل بین ظرفیت تولید میوه توسط بوته با تعداد جوانه‌های باقیمانده روی شاخه‌های یکساله بوته است. بوته‌هایی که بدین طریق هرس شده‌اند، دارای باردهی مناسبی هستند. با این عمل بین اهداف اقتصادی (کیفیت و مقدار میوه) و بیولوژیکی (رشد شاخه، ریشه و ذخیره کربوهیدرات‌ها در گیاه) تعادل به وجود می‌آید.
انگور رد گلوب جیانت با حبه های درشت، مزه شیرین و آبدار و مقاوم به نماتد ریشه است. برای خرید کنید.
هرس سبز (تابستانه)
مدیریت تاج بوته انگور بر میزان باروری جوانه‌ها تأثیر دارد، به طوری که نور شدید موجب آفتاب سوختگی میوه‌ها و سایه شدید باعث کاهش باروری می‌شود. دمای بهینه برای باروری جوانه از دمای لازم برای رشد رویشی بالاتر است. هرس سبز یا تابستانه به حالات مختلف و روی اعضای تاک به صورت‌های زیر ممکن است، انجام شود:
سربرداری: سرزنی شاخه‌های سبز در طی فصل رشد از ارتفاع ۳۰ تا ۶۰ سانتیمتر یک تا سه بار بسته به اندازه رشد شاخه‌های سال باید انجام شود.
پاجوش زنی: شاخه‌های ناخواسته رشد یافته از روی تنه یا بازوها که بیشتر نرک هستند، باید به محض رشد حذف شوند. به این عمل پاجوش زنی می‌گویند.
جوانه‌گیری: حذف جوانه های متورم پایین بوته یا تنه که امکان رشد دارند و حاصل رشد آنها شاخه‌های نرک است.
پنسمان: قطع نوک شاخه برای حذف جوانه انتهایی با انگشت برای قطع رشد شاخه سبز که می‌توان در طول فصل رشد آن را انجام داد.
برگ‌چینی: حذف برگ‌های پیر یا آسیب‌دیده که در مراحل زمانی مختلف قابل انجام است و اهداف متفاوتی را ممکن است، در برداشته باشد.
هرس سبز را می‌توان کامل‌کننده هرس خشک دانست؛ زیرا این عمل باعث توزیع صحیح و منظم مواد غذایی در اندام‌های گیاه می‌شود. این هرس هنگامی بر روی بوته مو انجام می‌گیرد که جوانه‌ها شروع به رشد کرده باشند. هرس را می‌توان در تمام فصل رشد ادامه داد. قسمت‌های مختلفی که هرس سبز بر روی آن انجام می‌شود، عبارت‌اند از: شاخه‌های سبز و در حال رشد سریع، جوانه، برگ، خوشه‌های میوه، پاجوش‌ها و تنه‌جوش‌ها.
برای مطالعه بیشتر درمورد کنید.