چرا با عملیات ناموفق اسرائیل علیه ایران شوخی می کنیم؟

به گزارش مخبران با وجود اینکه اولین صداها از فعالیت سامانه پدافندی ایران حدود ساعت ۲ بامداد به گوش رسید کاربران فضای مجازی از همان دقایق نخست و در شرایطی که حتی هنوز اطلاعات رسمی و کاملی از ابعاد این موضوع منتشر نشده بود شوخی های خود را در فضای مجازی آغاز کردند. البته شوخی کردن به یک رویه متداول در هر رخداد پر استرسی برای ایرانی ها تبدیل شده است و کاربران تلاش می کنند هر بار خلاقیت بیشتری در این زمینه به خرج دهند؛ هرچند برخی نیز معتقدند که برخورد طنزآمیز با چنین رخدادهایی موجب کاهش میزان اهمیت آن ها می شود. 

هرچند این واکنش از سوی کاربران فضای مجازی به اتفاقاتی مانند تجاوز اسرائیل به حریم هوایی ایران عملیاتِ وعده صادق ۱ و ۲ و… موضوع تازه ای نیست اما مجددا این سوال را در ذهن ایجاد می کند که چرا در چنین مواقعی اولین واکنش افراد «شوخی کردن» است؟

بیشتر بخوانید:

شوخی با موشک و پهپاد و تانک در ایکس! + عکس

شوخی های دیشب حاصل عدم هراس بود

امان الله قرایی مقدم _ استاد دانشگاه خوارزمی و جامعه شناس _ معتقد است شوخی های شب گذشته در شرایطی شکل گرفته است که اقدام تنش زای رژیم صهیونیستی علیه ایران باعث بروز اتفاقات تلخ نشده و تنها منجر به انسجام بیشتر مردم در مواجه با مفهومی ملی و میهنی شده است.

او همچنین معتقد است که نمی توان برای مردم یک جامعه نسخه ای واحد پیچید و از همه افراد توقع یک نوع واکنش را داشت چراکه جامعه یک محیط آزمایشگاهی نیست و شوخی با چنین مسائلی در شرایطی که یک اتفاق تلخ یا مهم رخ نداده باشد موضوعی اجتناب ناپذیر است.

اگر خطر جدی باشد مشابه زمان دفاع مقدس مردم دیگر با چیزی شوخی ندارند و دچار تب و تاب و هراس می شوند. اما مسئله شب گذشته متفاوت از یک اتفاق جدی بود. اگر حمله دیشب خسارت جبران ناپذیری در پِی داشت آن وقت دیگر شوخی ها شکل نمی گرفت

قرایی مقدم این نوع شوخی و بذله گویی را نشانه ای از عدم هراس جامعه می داند و به مخبران می گوید: جامعه چندان هراس و واهمه ای از این موضوعات ندارد و ابهتِ مسئله به دلیل این تهدیداتی که چند ماه است از سمت اسرائیل تکرار می شود رنگ باخته است. شب گذشته نیز جامعه متوجه شد حمله به نقاطی در تهران خوزستان و… در مناطق حساسی رخ نداده و کشور با اتفاق مهمی مواجه نشده است؛ بنابراین به دنبال آن واکنش تندی هم از خود بروز نداده است.

او معتقد است که این شوخی ها خوب است؛ زیرا باعث فاصله گرفتن جامعه از هراس اجتماعی شده است و ادامه می دهد: اگر جامعه با هراس و ترس اجتماعی مواجه می شد ممکن بود دچار مشکلاتی شویم اما جامعه هراس چندانی از این حمله حس نکرده و همان اتفاق را به یک شوخی تبدیل کرده است. عدم وحشت و هراس جامعه جای خوشحالی دارد زیرا در صورت بروز وحشت ممکن بود شایعه پردازی ها و اخبار غلط منعکس و شرایط را از نظر سیاسی دچار مشکل کند. با این وجود حمله ناموفق شب گذشته برای جامعه آنچنان مهم نبوده که بخواهد دچار هراس شود.

این استاد دانشگاه با اشاره به اینکه در سال های گذشته شاهد شکل گیری شوخی ها در مواجه با اتفاقات سیاسی و اجتماعی مهم هستیم تاکید می کند: باید بین شوخی ها مرز قائل شویم. گروهی تحت تاثیر شبکه های بیگانه شروع به تمسخر وقایع می کنند و این موضوع جدا از شوخیِ جمعی است که منجر به عدم هراس جامعه می شود و نباید این دو را با یکدیگر اشتباه بگیریم.

او می گوید: حمله ناموفق اسرائیل به نقاطی از ایران خبر اول تمام رسانه های داخلی است و مردم به شدت دنبال این هستند که بدانند چه خبر است؟ بنابراین خبری از ترس نیست. جامعه و مردم زمانی که احساس خطر جدی کنند و بدانند با مسئله مهمی مواجه هستند قطعا با موضوع در حد یک شوخی برخورد نمی کنند و آن زمان شاهد هراس اجتماعی خواهیم بود اما اتفاق شب گذشته به دنبال اقدام به هنگام حاکمیت سبب شد تا هراسی شکل نگیرد.

قرایی مقدم در پاسخ به این سوال که آیا در مواقع بروز بحران یا اتفاقات سیاسی و نظامی اقدام تنش زای شب گذشته اسرائیل علیه ایران می توان برای نوع واکنش افراد یک نسخه واحد تجویز کرد؟ توضیح می دهد: جامعه یک محیط آزمایشگاهی نیست که بگوییم در این مواقع افراد باید چه واکنشی از خود نشان دهند؛ ولی اگر خطر جدی باشد مشابه زمان دفاع مقدس مردم دیگر با چیزی شوخی ندارند و دچار تب و تاب و هراس می شوند. اما مسئله شب گذشته متفاوت از یک اتفاق جدی بود. اگر حمله دیشب خسارت جبران ناپذیری در پِی داشت آن وقت دیگر شوخی ها شکل نمی گرفت.

او همچنین معتقد است زمانی که پای ورود بیگانه به مسائل مهم کشور در میان باشد انسجام و همبستگی ملی دینی اعتقادی و… آنقدر پررنگ است که باعث تقابل بین گروه های مختلف نمی شود. قرایی مقدم با ذکر مثالی می گوید: چنانچه درباره اظهارات بی اساس اخیر درباره جزایر سه گانه خلیج فارس شاهد بودیم همه افراد به شکل یکپارچه مقابل این یاوه گویی ها ایستادند و کسی هم با موضوع شوخی نداشت. درباره اتفاق شب گذشته هم با دشمن بیگانه مواجه بودیم و تقابل درونی دیگر معنا نداشت و همه به شکل یکپارچه به فکر منافع میهن بودند. برای ایرانیان خاک وطن و مسائل مرتبط با آن مهم است و با کسی درباره آن شوخی ندارند.

این جامعه شناس البته تاکید می کند شوخی با چنین مسائلی تنها منحصر به فرهنگ ایران نیست و ادامه می دهد: کشورهای غربی هم این بذله گویی ها را هنگام موارد مشابه و شرایط سخت دارند؛ چنانچه در جنگ آمریکا و ویتنام شاهد نمونه هایی از آن بودیم. باید خوشحال باشیم که جامعه با این شیوه با مسئله برخورد می کند اما اگر شوخی ها حالت تمسخر و کنایه به خود بگیرد مسئله است.

انتهای پیام