جهانگردی با خودرو شخصی یک ماجراجویی به تمام معنا است. اگرچه این سفر بسیار لذت بخش است، اما چالش‌های بسیاری هم دارد. در چنین سفرهایی باید به جزئیات بسیاری دقت کنید، از قوانین بسیاری مطلع باشید. و طبق یک برنامه‌ریزی درست پیش بروید. رعایت نکردن هر یک از این موارد، مشکلات بسیاری به همراه دارد و از نظر زمانی و مالی ضرر می‌کنید. برای مثال، اگر از شرایط خروج از کشور با ماشین شخصی به اندازه کافی اطلاعات نداشته باشید، تا مرز کشور رانندگی می‌کنید اما اجازه خروج به شما نمی‌دهند و مجبور می‌شوید که راه رفته را بازگردید یا حتی ممکن است به دلیل رعایت نکردن برخی از قوانین جریمه شوید. تنها راه پیشگیری از چنین مشکلاتی، به‌روز کردن اطلاعات و تحقیق است.
در این مطلب از قرار است از ابتدا تا انتهای جهانگردی با خودرو شخصی همراه شما باشیم و به شرح مدارکی که نیاز دارید، هزینه‌هایی که باید حساب کنید و نکاتی که باید در نظر داشته باشید بپردازیم تا اگر اولین سفر خارجی با خودرو شخصی را تجربه می‌کنید، نگرانی‌های شما رفع شود یا اگر برای بار چندم به ماشین از کشور خارج می‌شوید، کیفیت سفرتان را بیشتر کنید.
شرایط خروج از کشور با ماشین شخصی
اولین سوالات مسافرانی که قصد جهانگردی با خودرو شخصی را دارند در مورد مدارک مورد نیاز خروج خودرو از مرزها است. شاید برخی از شما کم و بیش با مدارکی مثل کاپوتاژ و گواهینامه بین‌المللی آشنایی داشته باشید اما اخذ هر یک از این موارد ریزه‌کاری‌هایی دارد که اگر آن‌ها را رعایت نکنید، ممکن است فرایند شما دیرتر پیش برود یا به مشکلات مختلف دیگری روبه‌رو شوید. به همین دلیل در ادامه، تمام مدارکی را که برای سفر دور دنیا با ماشین شخصی به آن نیازمندید را به ترتیب اولویت برای شما شرح می‌دهیم.
کاپوتاژ
نخستین مدرکی که برای سفر با خودروی شخصی نیاز خواهید داشت، کاپوتاژ خودرو است. کاپوتاژ مجوزی است که برای خروج از کشور و ورود به کشورهای دیگر باید به همراه داشته باشید و حکم پاسپورت برای وسیله نقلیه را دارد. کاپوتاژ از سوی دفاتر گمرک در سراسر استان‌های ایران قابل اخذ است و معمولاً به صورت یک ساله صادر می‌شود. در صورت کامل بودن مدارک، کارهای صدور این پروانه بیش از 3 ساعت زمان نمی‌برد.
همچنین به خاطر داشته باشید که تنها مالک خودرو می‌تواند کاپوتاژ خودرو را دریافت کند، بنابراین اگر خودرو به نام شما نباشد به وکالت محضری مالک خودرو نیاز خواهید داشت یا اینکه وی باید در طول سفر، شما را همراهی کند. علاوه بر آن پس از گذشت یک سال اعتبار کاپوتاژ به خودی خود باطل نمی‌شود و دارنده باید برای تمدید یا ابطال کاپوتاژ اقدام کند، در غیر این صورت با جریمه مالی مواجه می‌شود. کاپوتاژ ماشین‌هایی که بیش از 30 سال از تاریخ ساخت آن‌ها می‌گذرد ممکن است نیازمند مدارک میراث فرهنگی برای کاپوتاژ باشند.
همانطور که انتظار می‌رود اسناد ماشین شما مهم‌ترین مدارکی هستند که برای کاپوتاژ خودرو به آن نیاز خواهید داشت، اما علاوه بر آن‌ها مدت اعتبار برخی از مدارک نیز حائز اهمیت است. اگرچه به هنگام ترجمه مدارک مورد نیاز برای کاپوتاژ، کارمندان مربوطه شما را راهنمایی خواهند کرد، اما به یاد داشته باشید که مدارکی که توسط مراکز رسمی ترجمه نشده باشند، فاقد اعتبار خواهند بود.
- اصل گواهینامه رانندگی معتبر جمهوری اسلامی ایران
- برگ سبز خودرو
- سند خودرو
- کارت ماشین
- گواهینامه ملی
- بیمه‌نامه خودرو
- عکس ۳ * ۴
- گذرنامه
- پرداخت هزینه‌ها (در ادامه به این موضوع پرداخته می‌شود)
کارنه دو پاساژ
هنگام فرایند کاپوتاژ ماشین، ممکن است نام کارنه دوپاساژ به گوش شما بخورد. کارنه دوپاساژ و وزن کردن وسیله نقلیه، برای ماشین‌های باری سنگین است و برای جهانگردی با خودرو شخصی، به آن‌ها نیازی نخواهید داشت. با این حال به همراه داشتن کارنه دوپاساژ در بسیاری از شرایط الزامی نیست و صرفا برای کمتر شدن اتلاف وقت و تشریفات گمرکی وسایل نقلیه سنگین صادر می‌شود. بنابراین در لیست هزینه‌های کاپوتاژ موارد مربوط به کارنه را در نظر نگیرید.
گواهینامه بین‌المللی
پس از دریافت کاپوتاژ، مسافران باید برای دریافت گواهینامه بین‌المللی اقدام کنند. گواهی بین‌المللی در ایران به صورت یک ساله و سه ساله صادر می‌شود و به غیر از زبان فارسی به 7 زبان بین‌المللی ترجمه می‌شود. این مدرک توسط کانون جهانگردی و اتومبیلرانی جمهوری اسلامی ایران صادر می‌شود و برای دریافت آن می‌توان به دو روش حضوری و اینترنتی اقدام کرد. برای اخذ آنلاین این گواهینامه ممکن است به حداقل 7 روز زمان نیاز داشته باشید بنابراین اگر عجله دارید، بهتر است به صورت حضوری برای اخذ آن اقدام کنید.
زمانی که گواهینامه بین‌المللی داشته باشید، علاوه بر خودروی شخصی می‌توانید با خودروهای اجاره‌ای در خارج هم رانندگی کنید. گواهینامه بین‌المللی تمدیدپذیر نیست و اگر اعتبارش به پایان برسد، باید مجدداً آن را دریافت کنید. در آخر، اگر به کشورهای امارات، کانادا، آمریکا و کشورهای اروپایی سفر می‌کنید، حتما گواهینامه ایرانی خود را نیز به همراه داشته باشید. همچنین مدارک لازم جهت دریافت گواهینامه بین‌المللی عبارتند از:
- گواهینامه (حداقل یک ماه و سه روز برای گواهینامه بین‌المللی رانندگی یکساله و اعتبار حداقل سه سال برای دریافت گواهینامه رانندگی بین‌المللی سه ساله)
- عکس تمام رخ 4*3 (با حجاب اسلامی برای بانوان)
- گواهینامه بین المللی قبلی (در صورت داشتن اعتبار)
- اصل یا کپی صفحه اول گذرنامه
- تکمیل فرم درخواست
- پرداخت هزینه‌های اعلام شده
- به همراه داشتن کاپوتاژ خودرو
پلاک ترانزیت خودرو
فراموش نکنید که پلاک بین‌المللی فقط برای جهانگردی با ماشین شخصی است و نباید با این پلاک در ایران تردد کرد، بنابراین بهتر است زمانی که نزدیک مرز شدید این پلاک را به خودروی خود بچسبانید. برای نصب این پلاک ترجیحاً از بست کمربندی استفاده کنید، زیرا پس از سفر باید آن‌را باز کنید و اگر پلاک را پرچ کرده باشید، جداکردن آن سخت‌تر خواهد بود. علاوه بر این‌ها یک برچسب IR نیز دریافت خواهید کرد که جنبه تشریفاتی دارد و برای شناسایی سریع ملیت خودرو از آن استفاده می‌شود.
ویزای جهانگردی با ماشین
یکی از مهم‌ترین شرایط خروج از کشور با ماشین شخصی، همراه داشتن مدارک مورد نیاز برای راننده و تمام سرنشینان است. اگر کشوری که به آن سفر می‌کنید از کشورهای بدون ویزا برای ایرانیان است، هر مسافر باید پاسپورت معتبر خود را ارائه دهد و با پرداخت عوارض وارد خاک کشور مورد نظر شود. اما اگر به کشورهایی مثل آذربایجان می‌روید، حتما باید از قبل ویزا تهیه کرده باشید. علاوه بر بیمه شخص ثالث (کارت سبز خودرو)، ممکن است هر یک از سرنشینان به یک بیمه شخصی هم نیاز داشته باشند.
بیمه خودرو در سفر
بیمه خودرو احتمالاً آخرین هزینه و مدرکی باشد که در برخی از موارد جزو شرایط خروج از کشور با ماشین شخصی به شمار می‌رود. قوانین بیمه خودرو در کشورهای مختلف فرق دارد. برخی از کشورها مانند ترکیه، به هنگام ورود ماشین از مرز، مبلغی را به عنوان بیمه دریافت می‌کنند. علاوه بر خرید بیمه در مرز ترکیه، در ایران هم می‌توانید بیمه این ماشین را تهیه کنید که اعتبار کمتری نسبت به بیمه‌های مرزی دارد.
بیمه خودروی بین‌المللی (بیمه کارت سبز خودرو) یکی از مهم‌ترین بیمه‌هایی است که برای سفر به اروپا با ماشین شخصی به آن نیاز خواهید داشت. کارت سبز، یک بیمه شخص ثالثِ بین‌المللی است که در حال حاضر تنها شرکت ایرانی ارائه دهنده آن، بیمه ایران است. قیمت کارت سبز به نوع خودرو و مقاصد سفر شما بستگی دارد.
هزینه‌های جهانگردی با ماشین شخصی
فرقی نمی‌کند که با هواپیما، قطار، کشتی یا ماشین سفر می‌کنید، هزینه‌های سفر شما به عوامل بسیاری بستگی دارد. برای مثال اگر قصد داشته باشید که به تنهایی از نقاط دور اروپا دیدن کنید، خرید بلیط هواپیما یا همسفر شدن با تور اروپا ارزان‌تر از سفر با ماشین شخصی به اروپا است، اما اگر تعداد نفرات شما زیاد باشد و به دلیل زمان کافی، قصد داشته باشید در مسیر از کشورهای دیگر هم دیدن کنید، جهانگردی با ماشین شخصی گزینه بسیار ارزان‌تر و بهتری خواهد بود.
هزینه دریافت مدارک جهانگردی با ماشین شخصی
هزینه‌های اخذ کاپوتاژ در سال 1401 چیزی حدود 800 تا یک میلیون تومان است. در برخی از کشورهای هم مرز با ایران، مثل ارمنستان، هنگام خروج ماشین ممکن است عوارض خروج نیز از شما دریافت شود که حدود 400 تا 800 هزارتومان است. البته این عوارض خروج برای افرادی که مرزنشین هستند به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد. علاوه بر آن، هزینه اخذ گواهینامه بین المللی در سال 1401، 240 هزار تومان است که پس از درخواست و دریافت پیامک صدور، حداکثر تا 48 ساعت بعد به ساکنین تهران، و 7 روز به ساکنین شهرستان تحویل داده می‌شود.