کاسنی معمولی با نام علمی Cichorium intybus L، گیاهی است از تیره گل ستاره ای‌ها که چندین گونه کِشتی و وحشی از آن وجود دارد. این گیاه با گل‌های آبی یا ارغوانی از دیرباز به واسطه خواص دارویی ارزشمند خود مورد توجه فراوان بوده است.
قرن هاست که از این گیاه شگفت انگیز در آشپزی و طب سنتی استفاده می‌شود. کاسنی همچنین برای تهیه جایگزین قهوه نیز مورد مصرف است، زیرا طعم و رنگ مشابهی دارد.
محققان معتقدند که فیبر موجود در ریشه کاسنی دارای فواید متعددی برای سلامتی است و اغلب به منظور استفاده به عنوان افزودنی و یا تهیه مکمل‌های غذایی و دارویی استخراج می‌شود. امروزه پودر ریشه یا در صورت تمایل عرق کاسنی را می‌توان از عطاری‌ها خریداری و به راحتی مصرف کرد.
فواید فوق العاده‌ای که در ادامه توضیح داده خواهند شد، با استناد به مقالات منتشر شده از طریق مرکز ملی اطلاعات زیست فناوری آمریکا جمع آوری شده اند:
سرشار از فیبر پری بیوتیک اینولین
ریشه کاسنی تازه از ۶۸ درصد اینولین تشکیل شده است. اینولین نوعی فیبر است که تحت عنوان فروکتان یا فروکتوالیگوساکارید شناخته می‌شود، کربوهیدراتی که از زنجیره کوتاهی از مولکول‌های فروکتوز ساخته شده و بدن ما آن را هضم نمی‌کند.
اینولین در قالب یک پری بیوتیک عمل می‌کند. به این معنی که باکتری‌های مفید روده را تغذیه خواهد کرد. این باکتری‌های مفید در کاهش التهاب، مبارزه با باکتری‌های مضر و بهبود جذب مواد معدنی نقش دارند؛ بنابراین فیبر ریشه کاسنی می‌تواند به طرق مختلف سلامت روده را بهبود ببخشد.
بهبود حرکات روده
از آنجایی که اینولین موجود در فیبر ریشه کاسنی بدون هضم از بدن عبور و باکتری‌های روده را تغذیه می‌کند، ممکن است هضم سالم را هم تقویت کند.
تعدادی از مطالعات معتبر نشان می‌دهند که اینولین می‌تواند یبوست را برطرف کند.
برای نمونه بر اساس یک پژوهش ۴ هفته‌ای روی ۴۴ بزرگسال مبتلا به یبوست، مصرف ۱۲ گرم اینولین کاسنی در روز به نرم شدن مدفوع و افزایش قابل توجه دفعات حرکت روده در مقایسه با مصرف دارونما کمک می‌کند.
در مطالعه‌ای دیگر روی ۱۶ نفر با مشکل دفع، مصرف روزانه ۱۰ گرم اینولین کاسنی تعداد دفعات دفع مدفوع را به طور متوسط از ۴ به ۵ بار در هفته افزایش داد. البته بیشتر مطالعات انجام شده تا به امروز با تمرکز بر مکمل‌های اینولین کاسنی بوده اند. از این رو به تحقیقات کامل تری در خصوص این فیبر گیاهی به عنوان یک افزودنی مستقل نیاز است.
کمک به حفظ سلامت پوست
الیگوساکارید‌های به دست آمده از ریشه کاسنی با تشکیل یک لایه روی سطح پوست، به ایجاد بافتی صاف، از بین بردن تدریجی خطوط ایجاد شده و همچنین تاثیرگذاری شبه لیفت کمک می‌کنند.
طبق مطالعات علمی این ترکیبات ضمن آن که سبب جوان سازی پوست می‌شوند، به آن درخشندگی بخشیده و از بروز آکنه نیز جلوگیری می‌کنند.
کمک به کنترل قند خون
فیبر ریشه کاسنی ممکن است کنترل قند خون را به ویژه در افراد مبتلا به دیابت بهبود ببخشد. چنین رویکرد مفیدی به احتمال زیاد به دلیل اینولین موجود در آن است که باعث رشد باکتری‌های مفید درگیر در متابولیسم کربوهیدرات می‌شود.
علاوه بر این فیبر ریشه کاسنی حاوی ترکیباتی مانند اسید شیکوریک و کلروژنیک است که در مطالعات حیوانی توانسته اند با موفقیت حساسیت عضلانی به انسولین را افزایش دهند.
یک مطالعه ۲ ماهه روی ۴۹ زن مبتلا به دیابت نوع ۲ نشان داد که مصرف ۱۰ گرم اینولین در روز سبب کاهش قابل توجهی در سطح قند خون و هموگلوبین A۱c در مقایسه با دارونما می‌شود.
قابل ذکر است که اینولین مورد استفاده در این مطالعه به عنوان اینولین با کارایی بالا شناخته و اغلب در قالب جایگزین شکر به محصولات پخته شده و نوشیدنی‌ها اضافه می‌شود. ترکیب شیمیایی آن کمی متفاوت از سایر انواع اینولین است؛ بنابراین همچنان به تحقیقات بیشتری در مورد فیبر ریشه کاسنی و اینولین موجود در آن نیاز است.
تاثیر گذار روی کاهش وزن
برخی از مطالعات نشان می‌دهند که فیبر ریشه کاسنی می‌تواند اشتها را تنظیم کند و کالری دریافتی را کاهش دهد و احتمالا از این دو مسیر باعث کاهش وزن شود.
یک مطالعه ۱۲ هفته‌ای روی ۴۸ بزرگسال با اضافه وزن مشخص کرد که مصرف ۲۱ گرم اولیگوفروکتوز مشتق شده از کاسنی در روز که بسیار شبیه به اینولین است، سبب کاهش قابل توجه ۱ کیلوگرمی وزن بدن می‌شود. این در حالی است که گروه دارونما وزن اضافه کردند.
این مطالعه همچنین نشان داد که اولیگوفروکتوز به کاهش سطح گرلین (هورمونی که باعث تحریک احساس گرسنگی می‌شود) کمک می‌کند.
تحقیقات دیگر هم نتایج مشابهی را به همراه داشته اند، اما در بیشتر آن‌ها مکمل‌های اینولین یا الیگوفروکتوز آزمایش شدند و نه فیبر ریشه کاسنی. به منظور تایید قطعی این فواید به مطالعات تکمیلی نیاز خواهد بود.
دوزینگ و عوارض جانبی احتمالی
ریشه کاسنی برای قرن هاست که در راستای اهداف آشپزی و دارویی استفاده می‌شود و به طور کلی ترکیبی بی خطر به شمار می‌رود.
با این حال، مصرف بیش از حد فیبر آن ممکن است منجر به ایجاد گاز و نفخ شود.
اینولینی که در غذا‌های بسته بندی شده یا مکمل‌ها استفاده می‌شود، گاهی اوقات از نظر شیمیایی تغییر می‌یابد تا شیرین‌تر شود. اگر اینولین اصلاح نشده باشد، معمولاً به آن “اینولین بومی” می‌گویند. مطالعات نشان می‌دهند که اینولین بومی بهتر تحمل می‌شود و عوارض جانبی کمتری دارد.
در حال حاضر دوز رسمی توصیه شده‌ای برای مصرف ریشه کاسنی و یا عرق کاسنی وجود ندارد. از این رو بهتر است پیش از مصرف این دسته ترکیبات گیاهی با پزشک و یا داروساز خود مشورت کنید.
زنان باردار و شیرده نیز باید قبل از مصرف کاسنی نظر پزشک معالج خود را جویا شوند، زیرا تحقیقات در مورد ایمنی آن در این جمعیت‌ها محدود است.