کلروفیل در برگ گیاهان ایجاد رنگ سبز می کند و این رنگ سبز نشان دهنده ی سلامت برگ گیاه در انجام عمل فتوسنتز و تولید غذا است، مادامی که برگ گیاه سبز باشد کارخانه ی سنتز غذا در گیاه به درستی عمل کرده و گیاه شاداب خواهد بود، گیاه شاداب می تواند تولید گل و میوه متناسب با سن و وضعیت خود داشته باشد، اما زمانی که به هر دلیلی برگ سبزینه ی خود را از دست بدهد غذاسازی در گیاه دچار مشکل شده و گیاه دچار ضعف می شود.
در درختان بادام دلایل بسیاری هستند که ممکن است سبب از دست رفتن سبزینه در برگهای بادام و زرد شدن آنها شوند و به تبع آن ضعف عمومی در درخت و کاهش باردهی ایجاد خواهد شد،در این مقاله سعی داریم به بررسی تمام عواملی که منجر به زرد شدن برگ درختان بادام می شود پرداخته و راه درمان هر کدام را برای شما بیان کنیم.
دلایل زرد شدن برگ درختان بادام:
دلایلی که منجر به زرد شدن برگ می شوند شامل دو دسته دلایل زیستی و دلایل غیر زیستی هستند در ادامه به بررسی هرکدام می پردازیم.
دلایل غیر زیستی برگ درختان بادام:
دلایل زیستی در واقع همان فاکتورهای محیطی هستند که خارج شدن آنها از وضعیت نرمال می تواند منجر به زرد شدن برگ درختان بادام شود.
همه ی ما می دانیم که برگ درختان در اوایل تا اواخر پاییز به دلیل تغییرات دمایی زرد می شوند و می ریزند، این ریزش برگ در واقع در دسته زرد شدن و ریزش طبیعی قرار می گیرد و نشان دهنده ی مشکل و یا عارضه نیست،درختان بادام از دسته درختان میوه ی معتدله هستند به این معنا که در مواجهه با هوای سرد و تغییرات طول شب و روز هورمونهایی ترشح می کنند که منجر به انسداد آوندی در دم برگها شده و نرسیدن آب و مواد غذایی به برگها سبب ریزش برگها می شود.
درختان معتدله با این کار در واقع به خواب رفته و با کند کردن متابولیسم خود از طریق ریزش برگها مقاومت خود به سرمای زمستان را افزایش می دهند و مجددا در بهار در واکنش به افزایش طول روز و افزایش دما خواب شکسته شده و شکوفا می شوند.
همه ی گیاهان و درختان برای رشد و باردهی مناسب نیاز به آبیاری مکفی دارند، آبیاری مکفی باید مطابق با نیاز گیاه انجام شود، درختان بادام در زمان باردهی به آبیاری بیشتری نیاز دارند بر عکس در زمان خواب و در فصل زمستان نیاز درختان بادام به آبیاری کمتر است، بنابراین با آبیاری متناسب با نیاز درختان می توانید از زرد شدن برگ آنها جلوگیری کنید.
یکی از نشانه های عدم کافی بودن آب آبیاری در درختان بادام این است که برگ درختان ممکن است از نوک برگ شروع به سوختن کند، شروع سوختگی از نوک برگ ممکن است حتی در صورت نامناسب بودن بافت خاک نیز اتفاق بیوفتد، در خاکهای سنگین که زهکشی خاک کافی نیست در صورت آبیاری غرقابی ریشه نه تنها نمی تواند آب را به خوبی جذب کند بلکه آبیاری غرقابی در خاک سنگین ایجاد خفگی در ریشه کرده و سبب سوختگی نوک برگ درختان می شود.
در مناطق گرم و خشک که مورد کاشت بادام قرار گرفته اند عارضه ای به شکل شکاف خوردن پوست تنه ی درختان بادام به ویژه در ظلع جنوبی تنه ی درختان رخ داده و شیره ی گیاهی از این شکاف خارج می شود، این عارضه در که بیشتر در مناطق گرم و خشک اتفاق می افتد سه دلیل محیطی دارد، در زمستان پوست تنه ی درختان دچار سرمازدگی شده و حساس می شود، در بهار و با شروع گرمای هوا که در مناطق گرم و خشک با تابش شدید آفتاب بدون رطوبت نسبی هوا همراه است سبب سوختن پوست حساس شده و این پوست ترک بر می دارد.
دلیل سومی که منجر به ایجاد ترک پوستی می شود تنش آبیاری است، البته شاید بتوان گفت در مناطق گرم و خشکی که آبیاری درختان به درستی انجام می شود سرمای زمستان و گرمای تابستان نمی تواند ایجاد ترک در پوست درختان کند چرا که پوست درختان به دلیل آبیاری مکفی نرم و انعطاف پذیر بوده و ترک بر نمی دارد.
از محل ترک پوست شیرابه گیاه خارج شده و هیمن خارج شدن شیرابه می تواند منجر به ضعف در تاج درخت شده و زردی تاج درخت را ایجاد کند.
راه درمان: برای کنترل این عارضه و در واقع پیشگیری از این عارضه باید به آبیاری و تغذیه ی اصولی درختان بادام به ویژه در مناطق گرم وخشک توجه ویژه داشت و در صورت ایجاد ترک با جدا کردن شیرابه و ضماد کردن سموم مناسب جلوی ورود حشرات آفت و عوامل بیمارگر و تشدید خسارت این عارضه در درختان بادام را بگیرید.
یکی از مهمترین دلایل زرد شدن برگ درختان بادام ضعف تغذیه ای این درختان است، در باغداری اصولی قبل از احداث باغ با انجام آزمایش تجزیه ی خاک نسبت به رفع کمبودهای غذایی در خاک اقدام می شود و سپس نهال بادام کاشته می شود و پس از کاشت بادام نیز به صورت سالانه و یا هر یک سال درمیان آزمایش تجزیه ی خاک و برگ تمدید شده و نیازهای غذایی گیاه به درستی تشخیص داده می شود، و سپس بر مبنای آن کود دهی به درختان بادام انجام می شود.
در صورتی که کود دهی به شیوه ای که بیان شد انجام نشود معمولا در باغ بادام خود هر ساله با نشانه ی کمبود یکی از عناصر ریز مغذی و یا عناصر پر مصرف مواجه خواهید بود، باغداران معمولا زمانی که صحبت از کود دهی می شود به فکر کود دامی و کود سه گانه می افتند، غافل از اینکه نیاز غذایی گیاهان تنها این سه عنصر نبوده و درختان به عناصر ریز مغذی مانند روی، بر ، آهن، مس و غیره نیز نیاز دارند که کمبود هر یک اختلالات خاص خود را در درختان ایجاد می کند.
کمبود عناصر غذایی معمولا نشانه های خاص خود را دارند و تقریبا از هم قابل تشخیص هستند،به عنوان مثال کمبود آهن از برگهای جوان شروع شده و به صورت زردی بین رگبرگها نمایان می شود و یا زردی برگ در اثر کمبود عنصر ازت به صورت زردی یکدست و یکنواخت در برگ بادام از برگهای پیر شدوع شده و در صورت برطرف نشدن کمبود ازت علائم به برگهای جوان نیز سرایت می کند.
علائم کمبود در برخی از عناصر اما به صور زردی برگها بروز پیدا نمی کند، به عنوان مثال کمبود بر خود را به صورت بد شکلی میوه، سوختن جوانه های راسی و ریزش شکوفه ها نشان می دهد و یا کمبود پتاسیم خود را به صورت سوختن حاشیه ی برگها نشان می دهد که ممکن است با علائم شوری خاک و یا آب اشتباه گرفته شود.
بنابراین در مورد کمبود عناصر غذایی نباید منتظر ظهور علائم باشید چرا که در وحله ی اول زمانی که علائم بروز می کند درخت دچار ضعف شدید و کاهش عملکرد شده است و از طرفی علائم ممکن است با یکدیگر اشتباه گرفته شوند و یا حتی در برخی موارد از علائم متوجه کمبود نشوید، در این شرایط برای تشخیص کمبودها قبل از ظهور علائم باید با انجام آزمایش تجزیه ی خاک و برگ نسبت به رفع کمبودهای غذایی اقدام نمایید.
دلایل زیستی زرد شدن برگ درختان بادام
دلایل زیستی زرد شدن برگ درختان بادام در واقع موجودات زنده ای هستندکه با خاصیت انگلی خود و تغذیه از درختان بادام به صورت آفات و بیماریهای رایج ظاهر شده و سبب ضعف و زردی در این درختان می شوند، در این قسمت به طور مختصر در رابطه با هر یک توضیح خواهیم داد.
آفات گیاهی رایج در بادام که سبب ایجاد علائم زردی در برگ درختان بادام می شوند:
چهار گونه شته شامل شته ی سبز هلو، شته ی سبز بادام، شته ی آردی بادام و شته ی خالدار هلو می توانند به درختان بادام حمله کنند، به جز شته ی خالدار هلو که روی تنه ی درختان بادام مستقر می شوند سه گونه ی دیگر شته به برگ وسر شاخه های جوان بادام حمله می کنند، شته ها از دسته آفات مکنده هستند که با تغذیه از شیره ی گیاهی سبب ضعف و زردی در درختان بادام می شوند.
تشخیص: در دید اول شما ممکن است تنها زردی و ضعف در درختان بادام را مشاهده کنید، زمانی که به درختان نزدیک شده و از نزدیک به برگ و تنه ی درختان بادام نگاه کنید قطعا آفت شته را پشت برگ و یا در مورد شته خالدار هلو شته ها را چسبیده به تنه ی درخت مشاهده می کنید.
درمان: برای کنترل این آفت بهتر است بدانید شته ها درختان ضعیف به لحاظ تغذیه و آبیاری را مورد حمله قرار می دهند و در باغاتی که اصول باغبانی و بهداشت زراعی مانند جمع آوری و سوزاندن برگ و میوه های آلوده کف باغ به درستی انجام نشود حالت طغیانی پیدا می کنند بنابراین با انجام درست عملیات باغبانی مانند آبیاری، کود دهی، هرس و انجام بهداشت زراعی می توانید این آفت را به خوبی کنترل کنید.
کنه ها نیز مانند شته ها آفت مکنده ی گیاهی بوده با تغذیه از شیره ی گیاهی سبب ضعف و زردی در برگ درختان بادام می شوند، از مهمترین گونه های کنه ی گیاهی روی درختان بادام کنه ی تارعنکبوتی است که علاوه بر تغذیه از شیره ی گیاهی با تار اندود کردن برگ درختان جلوی رسیدن نور به برگ درختان و سبز ماندن آنها را گرفته و سبب زردی در برگ درختان می شوند.
تشخیص: برای شناسایی وجود این کنه ها روی درختان بادام نیاز مشاهده ی مستقیم پشت برگ دارید، در صورت شدت آلودگی مشاهده ی خاک اندود شدن پشت برگ از نشانه های بارز درگیری با این آفت است.
کنترل: تقویت و آبیاری مناسب درختان بادام به منظور جبران خسارت وارد شده و جلوگیری از تغذیه ی بیشتر آفت در درجه اول اهمیت قرار دارد، پس از آن حذف علفهای هرز و بقایای گیاهی در آخر فصل به منظور از بین بردن جمعیت زمستان گذران آفت و در نهایت کنترل شیمایی در صورت ضرورت با سموم کنه کش موثر می تواند به کنترل آفت کمک کند.
- سوسکها و پروانه های پوست خوار و ریشه خوار:
آفاتی که به طوقه، ریشه و پوسته تنه ی درختان بادام حمله می کنند با از بین بردن سیستم آوندی درختان و ایجاد اختلال در تردد شیره ی گیاهی بین ریشه و تاج درخت می توانند سبب ایجاد ضعف و زردی در تاج درختان بادام شوند.
سوسکها و پروانه های پوست خوار: این سوسکها و پروانه های پوست خوار به طور عمده در مراحل لاروی به پوست درختان بادام ضعیف و تحت تنش حمله کرده و سیستم آوندی در ناحیه طوقه و تنه را مورد خسارت قرار می دهند، هر کدام از گونه های آلوده کننده خصوصیات منحصر به فرد خود را برای شناسایی دارند اما ویژگی مشترک همه ی آنها محل فعالیت و نحوه ی خسارت آنها است و اینکه همه ی این آفات تنها به درختانی حمله می کنند که از قبل ضعیف شده باشند.
درختانی که تحت استرس آبی و غذایی قرار داشته باشند مورد هدف قرار می گیرند و در صورتی که مدیریت صحیح در باغ اجرا شود این آفات یا حمله نمی کنند .و یا در صورتی که از قبل حمله کرده باشند به دلیل نامساعد شدن شرایط تغذیه ای از بین می روند.
کرم سفید ریشه: این آفت نیز نوعی سوسک ایت که تخم خود را در کنار ریشه های درختان بادام ضعیف قرار می دهند، این آفت به طور عمده از طریق کود حیوانی نپوسیده و آلوده وارد می شود و در صورتی که درختان تحت تنش باشند و ضعیف شده باشند به خوبی در باغ مستقر می شوند.
علائم شناسایی: به دلیل خسارتی که این است به سیستم آوندی میزنند علائم عمومی این آفات به صورت زردی و بی حالی درختان نمود پیدا می کند اما با معاینه پوست تنه و طوقه ی درختان و هیمنطور زیر و رو کردن خاک می توانید حضور آفت را در باغ مشاهده کنید.
کنترل: در مورد این آفات نیز مدیریت تغذیه و آبیاری در صدر برنامه های کنترلی قرار گرفته و پس از آن به اقتضای اینکه دقیقا با چه آفتی سر و کار داشته باشید باید برنامه ی مدیریتی خاص آن آفت را در نظر داشته باشید، به عنوان مثال استفاده از تله ی فرمونی در یک تاریخ مشخص در بهار برای کنترل کرم سفید ریشه بسیار کار ساز خواهد بود.
بیماریهای ایجاد کننده ی علائم زردی در برگ درختان بادام:
بیماریهای طوقه و ریشه:
به طور کلی تمام عوامل بیمارگری که روی طوقه و ریشه درختان بادام ایجاد خسارت کنند درست مانند آفات طوقه و ریشه ایجاد زردی در برگ درختان بادام می کند.
- پوسیدگی ریشه و طوقه بادام:
پوسیدگی قارچی آرمیلاریایی در مناطق مرطوب و پر باران و پوسیدگی شبه قارچی فایتوفتورایی در بسیاری از مناطق بادام کاری که مدیریت آبیاری درست نداشته باشد و بافت خاک سنگین با زهکشی ضعیف داشته باشد سبب ایجاد پوسیدگی در بافت طوقه و ریشه و در نتیجه ایجاد زردی در برگ درختان بادام می شود.
کنترل: برای کنترل این بیماریها باید به چرایی به وجود آمدن آنها رجوع کنیم، این بیماریها در باغاتی که به صورت غرقابی آبیاری می شوند و بافت خاک سنگین دارند روی می دهند بنابراین اولین و مهمترین گام در کنترل این بیماریها در درختان بادام اصلاح روش آبیاری است، پس از آن تراشیدن بافت پوسیده و استفاده از سموم مناسب می تواند درختان را به شرایط قبل باز گرداند.
نماتدها موجودات کرمی شکل و انگل اجباری ریشه درختان بادام هستند که با تغذیه از مواد غذایی ریشه سبب ضعف و زردی درختان می شوند.
تشخیص: در صورتی که علائم زردی و بی حالی درختان را به صورت لکه ای درباغ مشاهده کردید می توانید به وجود این بیماری مشکوک شوید اما تنها راه مطمئن شدن از حضور آنها فرستادن نمونه خاک نزدیک ریشه موئین به آزمایشگاه گیاهپزشکی است.
کنترل: در صورتی که پس از انجام آزمایش از حضور بیماری مطمئن شدید می توانید با استفاده از نماتد کشهای موثر اقدام به کنترل نماتد بیمارگر کنید، تغذیه درختان و استفاده از کودهای توسعه دهنده ی ریشه نیز می توند به درختان کمک کند تا از این بحران عبور کنند. که در تاثیر زیادی دارد.
کلام آخر:
همانطور که دیدید علائم زردی در برگ نهال بادام تنها به یک دلیل اتفاق نمی افتد و ممکن است حتی در یک باغ چندین دلیل با هم در ایجاد علائم زردی در برگ درختان شما موثر بوده باشند، بنابراین برای رفع مشکل زردی در برگ درختان بهتر است یک چک لیست از دلایل ممکن درست کرده و یک به یک این دلایل را در مورد باغ خود بررسی کرده و در صورت ایجاد مشکل در هر مورد سعی کنید مشکل را برطرف کنید تا در نهایت درختانی شاداب با باردهی مناسب داشته باشید.