حتما تا به حال نام کمپرسور باد به گوش شما خورده است و از خود پرسیده اید، که کمپرسور هوا چیست، چه کاربردی دارد و در کجا ها مورد استفاده قرار می گیرد؟ کمپرسورهای باد، بیشتر از آن چیزی که شما تصور می کنید، در زندگی و فعالیت های شما نقش دارند.
کمپرسور باد چیست؟
کمپرسور باد بیشتر برای استفاده در کارخانه جات صنعتی، صنایع چوب و مبلمان، صنایع معدن، صنایع خودرو، مصارف خانگی و صنایع پزشکی به کار بسته می شوند. کمپرسور باد که با نام های متفاوت پمپ هوا، پمپ باد و کمپرسور هوا نیز شناخته می شود، در سایز ها و ظرفیت های مختلفی برای پاسخگویی به نیازهای مختلف، تولید می شود.
کاربردهای پمپ باد
- باز کردن انواع پیچ ها توسط آچار بکس بادی
- رنگ کاری بدنه اتومبیل یا مبلمان و …
- باد کردن لاستیک خودرو، موتور سیکلت، دوچرخه و یا توپ فوتبال
- در خودروها برای نظافت موتور خودرو یا باد کردن چرخ ماشین
مهم ترین قطعات ساخت کمپرسور
- موتور کمپرسور: به عنوان قلب کمپرسور باد عمل می کند و انرژی برقی را به انرژی مکانیکی تبدیل می کند.
- مخزن و شاسی: مخزن برای ذخیره کردن هوای فشرده تا فشاربار مورد نظر به کار می رود. شاسی شامل بدنه و قطعات برای نصب و نگهداری قطعات و موتور است. در واقع، شاسی باید قوی و سازگار با قطعات برای جلوگیری از لرزش و سایش باشد.
- پمپ هوا: پمپ هوا برای ساختن فشار مناسب برای انتقال هوا به مخزن ذخیره استفاده می شود.
- شیرها: شیرها برای کنترل جریان هوا هنگام حمل و نقل بین قطعات و برای تغییر فشار هوا بین ظروف مختلف استفاده می شوند.
- پرشرسوئیچ: پرشر سوئیچ به کمپرسور باد کمک می کند تا در هنگام کار خود سطح فشار مناسب را حفظ کند. کلید قطع کن می تواند در هنگام افت فشار هوای مخزن و نیاز به هوای بیشتر، کمپرسور شما را روشن کند. فشار روی مخزن تنظیم کنه.
کمپرسور باد چگونه کار می کند؟
در شرح عملکرد یک کمپرسور این گونه گفته می شود که اگر یک محفظه بسته را در نظر بگیرید که به طور مداوم از محیط خارج به آن هوا وارد شود (به وسیله کمپرسور و از قسمت اپراتوار) و در مقابل هیچ هوایی از آن خارج نشود.
بدیهی است که رفته رفته فشار هوای داخل محفظه زیاد می شود و هوا از حجم زیاد به حجم کمتر تبدیل می شود (در این فرایند دمای گاز بسیار بالا می رود و همچنین عامل دیگری که در طی این فرایند بطور چشمگیری افزایش می یابد، فشار گاز است) و سپس هوا را با فشار و دمای بالا به قسمت کندانسور می فرستد.
کمپرسور های باد پیستونی
یکی از انواع کمپرسور باد که به کمپرسورهای رفت و برگشتی نیز معروف است و بیشترین استفاده را در صنعت دارد، مربوط به کمپرسورهای باد پیستونی می باشد.
کمپرسور باد پیستونی به این صورت عمل می کند که از محیط حجم هوای زیادی را گرفته، درون خود مسدود می کند و فشار آن را در فضای بسته ای بالا می برد. پیستون که قطعه اصلی این کمپرسور باد است، شروع به تولید انرژی و فشرده سازی هوا درون استوانه می کند.
کمپرسور باد پیستونی
کمپرسورهای باد پیستونی در دو مدل اویل فری و روغنی تولیده شده اند و همچنین به دو حالت هرمتیکی و باز در ظرفیت ها و فشارهای متفاوت تولید شده و روانه بازار می شوند.
کمپرسورهای پیستونی، از لحاظ چگونگی کارکرد و پیکربندی، به انواع مختلف تک مرحله ای، دو مرحله ای، بدون روغن و روغن کاری شده تقسیم بندی می شوند که اکثر کمپرسورهای پیستونی، به صورت روغن کاری شده ساخته و به بازار عرضه می شوند.
به این معنی که توسط روغن، دیواره های استوانه ای، یاتاقان ها و میل لنگ ها روانکاری می شوند. با وجود اینکه در کمپرسورهای پیستونی، روغن باعث کارکرد بهتر و روانکاری شده و از داغ شدن جلوگیری می کند ولی در بسیاری از دستگاه ها و تجهیزات حساس مانند کمپرسور دندانپزشکی، چون احتمال نشتی روغن وجود دارد، از مدل اویل فری استفاده می کنند.
کمپرسورهای پیستونی کاربرهای بسیار وسیعی دارند. پردازش گاز طبیعی، پالایشگاه های نفت و کارخانه های شیمیایی از جمله مهم ترین کاربردهای کمپرسورهای پیستونی هستند. این هوای فشرده در دندانپزشکی، کشاورزی،کارگاه های اتومبیل سازی و غواصی نیز کاربرد دارد.
کمپرسورهای باد اسکرو
کمپرسور باد اسکرو یا همان پیچ دوار یکی دیگر از انواع کمپرسور باد است که در دسته متوسط از لحاظ تولید فشار باد قرار دارد و هنگامی که نیاز در صنعت به تولید فشرده سازی هوا بیش از ۱۰ بار باشد می توان از این نوع کمپرسور استفاده نمود.
کمپرسور های اسکرو در بین کمپرسورهای رفت و برگشتی و کمپرسورهای گریز از مرکز قرار دارند.
این نوع کمپرسور نیز در دو مدل بدون روغن و روغنی ساخته می شود که باید با توجه به نوع ابزار و دستگاه، انتخاب و خریداری شوند.
مزایای این نوع از کمپرسور ها نسبت به انواع کمپرسور باد دیگر این است که هیچ گونه نوساناتی در فشرده سازی هوا ندارند و همچنین به دلیل کم بودن سایش و اصطکاک بین قطعات باعث شده که دستگاه در مدت زمان کوتاهی معیوب نشود و نیاز به تعمیر پیدا نکند. این نوع کمپرسورها با تولید صدای کمتر نسبت به انواع کمپرسور باد محبوبیت بیشتری دارند.
کمپرسور اسکرو کاربردها و مزایای گسترده ای دارد. عدم مصرف زیاد، تولید هوای فشرده با توان بالا و فشار باد دائمی از جمله مزایای فوق العاده این نوع کمپرسور است.
این مزایا سبب شده که مردم کمپرسور اسکرو را به دیگر کمپرسورها ترجیح دهند. با توجه به شیوه تعمیر کمپرسوراسکرو، در صنایع بهداشتی، دارویی و صنایع غذایی مورد استفاده قرار می گیرند. یکی از پر اهمیت ترین کاربردهای کمپرسور اسکرو بدون روغن، استفاده در دندانپزشکی است. این حرفه حساسیت بالا و ظریفی دارد؛ به همین دلیل هوایی که از کمپرسور خارج می شود باید به دور از آلودگی باشد.ر قوی بدین صورت است که هوا را جذب می کند و تا زمانی که فشار داخلی کمپرسور به ۴۰ بار برسد، در مخزن ذخیره می کند.
انواع پمپ باد بر اساس مصرف
به طور کلی پمپ های باد بر اساس مصرف را می توان در سه دسته ای که در ادامه شرح می دهیم طبقه بندی کرد.
کمپرسورهای خانگی (مصرف کننده)
این دسته از کمپرسورهای باد شامل پمپ باد کمپرسورهایی هستند که برای مصارف سبک و غیر حرفه ای مورد استفاده قرار می گیرند. مصارف کمپرسورهایی که در این دسته قرار دارند، عموما ساده بوده و از جمله آن ها می توان به باد کردن لاستیک دوچرخه اشاره کرد. از جمله این نوع کمپرسور های می توان به کمپرسور فندکی که در قسمت های قبل توضیح دادیم، اشاره کرد.
کمپرسورهای حرفه ای
این دسته شامل کمپرسورهای حرفه ای است که از کمپرسورهای خانگی قدرتمندتر بوده و توانایی فشرده سازی هوا با فشار بالاتری را دارند.
کمپرسورهای صنعتی
این دسته شامل انواع پمپ باد صنعتی بوده و پمپ باد صنعتی بزرگ از محبوب ترین اعضای این دسته است. کمپرسورهایی که در این دسته قرار می گیرند، بسیار قدرتمند بوده و به نحوی طراحی و تولید شده اند تا با شرایط کاری سخت کارخانه ها و مراکز صنعتی بزرگ سازگار باشند.
کمپرسور باد صنعتی در صنعت هوای فشرده همیشه دارای جایگاه ویژه ای بوده است و امروزه با پیشرفت تکنولوژی اهمیت این دستگاه، به عنوان عضو مهم سیستم چرخه هوای فشرده شناخته می شود. کمپرسورهای صنعتی ابزاری هستند که نیرو را توسط موتور الکتریکی، موتور بنزینی یا دیزل به انرژی ذخیره شده که همان هوای فشرده می باشد، تبدیل می نماید.
کمپرسور با روش های متنوعی حداکثر هوا را در مخزن ذخیره می نماید و باعث افزایش فشار هوا می گردد. کمپرسورهای صنعتی با رسیدن به نقطه ماکسیمم فشار هوای درون مخزن، خاموش می شود و سپس همین هوا را تا تایم استفاده در مخزن نگه داری می نماید. انرژی پتانسیل ناشی از این ذخیره سازی در موارد گوناگون کاربرد داشته است.
کمپرسور باد صنعتی عمدتاً از نوع کمپرسور باد پیستونی و اسکرو بوده که در آن هوا توسط پیستون و مارپیچی فشرده می شود. از دیگر اجزای آن می توان به موتور، مخزن، پمپ هوا، شیر یکطرفه و … اشاره کرد.
کاربرد کمپرسور باد صنعتی
کمپرسور باد صنعتی در صنایع مختلفی مانند ایستگاه های تقویت فشار گاز، کارخانجات شیمیایی، کارخانجات غذایی و بطری سازی، کارخانجات نفت و گاز و صنایع فلزی و … مورد استفاده قرار می گیرد. از جمله کاربردهای آن می توان به تأمین انرژی برای ایستگاه های گاز، کاربرد در سیستم های تهویه مطبوع، کنترل سیستم های تولید و تعمیر ماشین آلات و موارد دیگر اشاره کرد.
کاربرد این دستگاه در هر صنعت با توجه به شرایط خاص و منظور، متفاوت است، اما مهمترین کاربردهای آن عبارتند از:
- تبدیل انژی باد به انرژی مکانیکی: برای تامین انرژی برای ماشین آلات صنعتی در کارخانجات بزرگ
- ماشین آلات: برای پر کردن از هوا و راه اندازی ماشین آلات
- پتروشیمی: برای تست لوله ها، فشار مواد شیمیایی و ایجاد فشار برای حرکت مواد در خطوط لوله های شیمیایی
- نفت و گاز: برای استفاده در حفاری چاه نفت و گاز
- کشاورزی: برای اجرای پاشش سموم شیمیایی
- معدن: در استخراج مواد زیر زمینی، برای فرایند تمیز کردن مواد معدنی و …
- خودروسازی: برای مقاوم سازی تایر ها، آبرسانی، تهویه موتور و جلوگیری از خوردگی در قطعات فلزی و …
- صنایع دریایی: برای شستشوی ناوها و شستشوی دیگ های تولید غذایی و …
به طور کلی، کمپرسور باد صنعتی یکی از ابزارهای ضروری در هر صنعتی است که برای تولید انرژی باد و تامین هوای فشرده برای ماشین آلات و دستگاه های صنعتی استفاده می شود.
آیا کمپرسور باد می تواند خطرناک باشد؟
باد یک منبع انرژی است و کمپرسور باد یکی از ابزارهای است که این انرژی را در معرض نمایش گذاشته است. همانند تمام ابزار ها و انرژی ها کمپرسور هوا نیز می تواند، خطرناک باشند از این رو پیشنهاد می شود، افرادی که از این ابزارها استفاده می کنند از گوش گیر و عینک ایمنی استفاده کنند. چند مورد از خطرات کمپرسور هوا را در زیر آورده ایم.
- صدای حاصل از هوای فشرده در دراز مدت و به صورت مداوم می تواند باعث کم شنوایی شود.
- هوای حاصل از کمپرسور باد در صورت دمیده شده در دهان می تواند ریه ها یا معده را پاره کند. پس جدا از شوخی با این وسیله اجتناب کنید.
- هوای فشرده، کمپرسور هوا می تواند وارد جریان خون شده و از طریق آسیب به رگ ها باعث مرگ شود.
- تنها ۱۲ پی سی فشار هوا می تواند چشم را از کاسه در بیاورد، پس هنگام کار با واتر جت یا سند بلاست از شوخی های خطرناک اجتناب کنید.
نحوه استفاده از کمپرسور خانگی برای میخکوب بادی
چه عواملی به کمپرسور باد آسیب می رساند؟
1 – رطوبت
هوا به طور طبیعی دارای رطوبت است، اما میزان رطوبت بسته به شرایط متغیر می باشد. مثلا در کویر لوت رطوبت نزدیک صفر است در حالی که این مقدار در گیلان بیشتر می شود، موتور و قطعات کمپرسورباد همگی، از آهن هستند که رطوبت به مرور زمان به آن ها آسیب می رساند. در کمپرسور هایی که خنک کننده به طور مستقیم در ارتباط با آب است، استفاده از خشک کن در کنار فیلتر هوا ضروری است. ولی به طور کلی رطوبت را نمی توان حذف کرد.
2 – آلودگی هوا
هوای آلوده دارای انواع ریزگردها است و این ریزگردها می تواند به مرور زمان باعث انسداد خطوط انتقال، کاهش توان موتور، افزایش هزینه های نگهداری و تعمیرات، کاهش عمر و بهره وری و در بدترین شرایط کاهش کیفیت کارکرد شود. این وضعیت در کمپرسور های روغنی بسیار مخرب تر از کمپرسور های فری اویل است و مالکین حدالمقدور بهتر است از فیلتر هوا استفاد کنند.
نتیجه گیری
در این مقاله کوشش کردیم تا به بررسی کمپرسور باد بپردازیم. این دستگاه که از جمله پرکاربردترین دستگاه ها در صنایع کوچک و بزرگ محسوب می شود و در مدل ها و انواع مختلفی تولید می شود. البته برند های سازنده انواع کمپرسور های باد این دستگاه ها را با کیفیت های مختلف تولید.