نمونه دادخواست استرداد جهیزیه با تامین خواسته
دادخواست استرداد جهیزیه با تامین خواسته، ابزاری حیاتی برای زنانی است که قصد دارند جهیزیه خود را از منزل همسرشان باز پس گیرند و در عین حال، از فروش یا تضییع اموال توسط زوج، پیش از صدور حکم نهایی، جلوگیری کنند. این اقدام حقوقی، تضمین کننده حفظ حقوق مالکیت زوجه بر اموالش است. این مقاله، راهنمای جامعی در این زمینه ارائه می دهد.
در زندگی مشترک، جهیزیه به عنوان اموالی که زوجه به منزل مشترک می آورد، در مالکیت او باقی می ماند. با این حال، در زمان بروز اختلافات زناشویی یا تصمیم به جدایی، گاهی اوقات زوج از استرداد جهیزیه خودداری می کند یا حتی اقدام به فروش و تفریط آن می نماید. در چنین شرایطی، زوجه نیازمند ابزاری قانونی است تا ضمن پیگیری دعوای اصلی استرداد جهیزیه، از آسیب دیدن یا از دست رفتن اموالش تا زمان صدور حکم قطعی، جلوگیری کند. «تامین خواسته» دقیقاً همین نقش را ایفا می کند و اطمینان می دهد که حقوق زوجه در طول فرآیند قضایی محفوظ بماند.
تامین خواسته جهیزیه چیست و چرا ضروری است؟
تامین خواسته، یک اقدام احتیاطی و فوری قضایی است که به موجب آن، دادگاه به درخواست خواهان (زوجه)، اموال مورد ادعا را توقیف کرده یا از هر گونه نقل و انتقال آن جلوگیری می کند تا خواهان بتواند در صورت پیروزی در دعوای اصلی، به خواسته خود دست یابد. در خصوص جهیزیه، این به معنای آن است که تا زمانی که دادگاه در مورد مالکیت و حق استرداد جهیزیه تصمیم نهایی را اتخاذ نکرده است، زوج نتواند اقدام به فروش، تخریب یا مخفی کردن اقلام جهیزیه نماید.
هدف اصلی از درخواست تامین خواسته جهیزیه، حفظ اموال زوجه در برابر اقدامات احتمالی زوج است. بدون این تدبیر، ممکن است پس از طی فرآیند طولانی دادرسی و صدور حکم به نفع زوجه، دیگر اثری از جهیزیه نباشد و حکم دادگاه قابلیت اجرا نداشته باشد. مواد ۱۰۸ تا ۱۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی، چارچوب قانونی این نهاد را مشخص کرده اند و به خواهان این امکان را می دهند تا پیش از طرح دعوای اصلی، همزمان با آن یا حتی در جریان رسیدگی به دعوا، درخواست تامین خواسته را مطرح نماید.
تفاوت تامین خواسته با دستور موقت در دعوای جهیزیه
تامین خواسته و دستور موقت، هر دو از نهادهای حقوقی با هدف جلوگیری از تضییع حقوق خواهان هستند، اما تفاوت های کلیدی دارند که در جدول زیر به آن می پردازیم:
| ویژگی | تامین خواسته | دستور موقت |
|---|---|---|
| هدف اصلی | توقیف مال معین یا معادل آن تا پایان دادرسی | اتخاذ تصمیمی فوری برای جلوگیری از ورود خسارت به خواهان |
| نیاز به تودیع خسارت احتمالی | معمولاً الزامی است (مگر در موارد خاص ماده ۱۱۷) | همیشه الزامی است |
| قطعی بودن | معمولاً قرار تامین خواسته قابل تجدیدنظر نیست مگر در موارد محدود | دستور موقت قابل اعتراض و تجدیدنظر است |
| موضوع | معمولاً شامل اموال و مطالبات است | هم می تواند شامل توقیف مال باشد و هم شامل انجام یا عدم انجام کاری |
| مهلت اقامه دعوای اصلی | در صورت طرح پیش از دعوای اصلی، خواهان ۱۰ روز فرصت دارد تا دادخواست اصلی را تقدیم کند. | مهلت مشخصی برای اقامه دعوای اصلی تعیین نشده، اما باید دلیل فوریت دستور موقت در دعوای اصلی نیز وجود داشته باشد. |
در دعوای استرداد جهیزیه، درخواست تامین خواسته غالباً انتخاب ارجح است زیرا مستقیماً به توقیف اقلام جهیزیه می پردازد و تضمین حقوقی قوی تری برای بازگرداندن همان اموال ارائه می دهد.
شرایط لازم برای درخواست تامین خواسته جهیزیه
برای اینکه دادگاه با درخواست تامین خواسته جهیزیه موافقت کند، باید شرایطی وجود داشته باشد که زوجه به عنوان خواهان ملزم به اثبات آنها است. رعایت این شرایط، احتمال صدور قرار تامین خواسته را به شکل قابل توجهی افزایش می دهد.
وجود حق خواهان و اثبات مالکیت
مهم ترین شرط، اثبات مالکیت زوجه بر جهیزیه است. جهیزیه برخلاف تصور برخی، پس از ورود به منزل مشترک، مشترک نمی شود و همچنان در مالکیت کامل زوجه باقی می ماند. برای اثبات این مالکیت می توان از مدارک زیر استفاده کرد:
- سیاهه جهیزیه: این سند که شامل لیست اقلام جهیزیه با امضاء زوج و شهود است، قوی ترین دلیل برای اثبات مالکیت محسوب می شود.
- فاکتورهای خرید: رسیدها و فاکتورهای خرید اقلام به نام زوجه یا خانواده او.
- استشهادیه و شهادت شهود: در صورت عدم وجود سیاهه یا فاکتور، شهادت افراد مطلع که در جریان تهیه و انتقال جهیزیه بوده اند، می تواند بسیار کمک کننده باشد.
- اقرار زوج: اگر زوج به مالکیت زوجه بر جهیزیه اقرار کند.
خطر تضییع یا تفریط جهیزیه
خواهان باید اثبات کند که جهیزیه در معرض خطر از بین رفتن، فروش، مخفی شدن یا هر گونه اقدامی است که می تواند آن را از دسترس خواهان خارج کند. این نگرانی می تواند ناشی از موارد زیر باشد:
- تهدیدات زوج مبنی بر فروش یا انتقال جهیزیه.
- وجود اختلافات شدید و قطع رابطه زناشویی که احتمال اقدامات تلافی جویانه را افزایش می دهد.
- بردن جهیزیه به محلی نامعلوم توسط زوج.
- سوءسابقه یا وضعیت مالی نامناسب زوج که احتمال فروش جهیزیه برای تامین نیازهای مالی را تقویت می کند.
ارائه هر گونه مدرکی (مانند پیامک، شهادت شهود، اظهارنامه) که این نگرانی را تقویت کند، به دادگاه در تصمیم گیری کمک شایانی می کند.
زمان درخواست و تودیع خسارت احتمالی
درخواست تامین خواسته می تواند در سه زمان مختلف مطرح شود:
- قبل از طرح دعوای اصلی: در این صورت، زوجه باید ظرف ۱۰ روز از تاریخ صدور قرار تامین خواسته، دادخواست اصلی استرداد جهیزیه را تقدیم دادگاه کند، در غیر این صورت قرار تامین خود به خود منتفی می شود.
- همزمان با طرح دعوای اصلی: این حالت رایج ترین شیوه است و درخواست تامین خواسته در متن همان دادخواست اصلی گنجانده می شود.
- در جریان رسیدگی به دعوای اصلی: زوجه می تواند در هر مرحله از دادرسی تا پیش از صدور حکم قطعی، درخواست تامین خواسته را مطرح کند.
غالباً، دادگاه برای صدور قرار تامین خواسته، از خواهان می خواهد که مبلغی را به عنوان «خسارت احتمالی» به صندوق دادگستری واریز کند. این مبلغ برای جبران خسارتی است که ممکن است در صورت اثبات بی حقی خواهان، به خوانده وارد شود. میزان این خسارت توسط دادگاه و بر اساس ارزش خواسته تعیین می گردد. البته در موارد خاصی که خواهان مدارک محکمی مانند اسناد رسمی یا اوراق تجاری (مانند چک برگشتی) برای اثبات حق خود داشته باشد، ممکن است نیاز به تودیع خسارت احتمالی نباشد، اما در مورد جهیزیه این استثنا کمتر کاربرد دارد.
نحوه و مراحل عملی ثبت دادخواست استرداد جهیزیه با تامین خواسته
فرآیند ثبت و پیگیری دادخواست استرداد جهیزیه با تامین خواسته، نیازمند دقت و رعایت مراحل قانونی است. این مراحل عبارتند از:
۱. جمع آوری مدارک لازم
پیش از هر اقدامی، لازم است تمامی مدارک و مستندات مربوط به جهیزیه و مالکیت زوجه بر آن، به دقت جمع آوری و آماده شود. این مدارک شامل موارد ذکر شده در بخش های قبلی (سیاهه، فاکتورها، استشهادیه، عقدنامه و مدارک هویتی) است.
۲. نگارش دادخواست
تنظیم یک دادخواست دقیق و حقوقی، اساسی ترین گام است. دادخواست باید شامل مشخصات خواهان، خوانده، خواسته (استرداد جهیزیه و صدور قرار تامین خواسته) و شرح دلایل و منضمات باشد. در شرح دادخواست باید به تاریخ ازدواج، انتقال جهیزیه، بروز اختلافات، امتناع زوج از استرداد و نگرانی از تضییع یا تفریط جهیزیه اشاره شود. استناد به مواد قانونی مانند ماده ۱۹۸ و مواد ۱۰۸ تا ۱۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی نیز ضروری است. (یک نمونه دادخواست کامل در ادامه ارائه شده است.)
۳. مراجعه به دفاتر خدمات الکترونیک قضایی
پس از نگارش دادخواست و آماده سازی ضمائم، باید به یکی از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی مراجعه کرده و دادخواست را ثبت نمایید. در این مرحله، هزینه های دادرسی نیز پرداخت می شود. دادخواست از طریق این دفاتر به دادگاه صالح ارسال می گردد.
۴. رسیدگی در دادگاه و صدور قرار تامین خواسته
پس از ثبت، دادخواست به شعبه مربوطه (معمولاً دادگاه خانواده یا در مواردی شورای حل اختلاف، بسته به ارزش جهیزیه) ارجاع داده می شود. قاضی پرونده، پس از بررسی درخواست و مدارک ارائه شده، در صورت احراز شرایط، قرار تامین خواسته را صادر می کند. یکی از نکات حیاتی در این مرحله، امکان اجرای قرار تامین خواسته قبل از ابلاغ به خوانده است. ماده ۱۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی به دادگاه اجازه می دهد در مواردی که ابلاغ قرار به خوانده، منجر به تضییع خواسته می شود، قرار را ابتدا اجرا و سپس به خوانده ابلاغ نماید. این اقدام سرعت عمل را در حفظ جهیزیه تضمین می کند.
۵. اجرای قرار تامین خواسته
پس از صدور قرار تامین خواسته، زوجه باید پیگیر اجرای آن باشد. اجرای قرار توسط مامور اجرای احکام دادگستری و با حضور زوجه (یا وکیل او) و در صورت نیاز، با معرفی شاهد انجام می شود. اقلام جهیزیه صورت برداری و توقیف می شوند. این اقلام می توانند به خواهان تحویل داده شوند یا در محل دیگری نزد امین (شخص مورد اعتماد دادگاه) نگهداری شوند، تا زمان صدور حکم نهایی.
نکته مهم: مهلت ۱۰ روزه
اگر درخواست تامین خواسته پیش از طرح دعوای اصلی استرداد جهیزیه مطرح شده باشد، زوجه مکلف است ظرف مدت ۱۰ روز از تاریخ صدور قرار تامین خواسته، دادخواست اصلی خود را به دادگاه تقدیم کند. عدم رعایت این مهلت منجر به زایل شدن اثر قرار تامین خواسته و رفع توقیف از جهیزیه خواهد شد.
مدارک لازم برای دادخواست استرداد جهیزیه با تامین خواسته
ارائه مدارک کامل و دقیق، نقش تعیین کننده ای در موفقیت دعوای استرداد جهیزیه و صدور قرار تامین خواسته دارد. این مدارک عبارتند از:
- کارت ملی و شناسنامه خواهان (زوجه): برای احراز هویت.
- عقدنامه یا سند ازدواج: برای اثبات رابطه زوجیت.
- سیاهه جهیزیه: این سند که شامل لیست دقیق اقلام جهیزیه، تاریخ انتقال و امضای زوج و شهود است، قوی ترین دلیل اثبات مالکیت محسوب می شود. وجود سیاهه جهیزیه، مسیر اثبات را بسیار هموار می کند.
- فاکتورهای خرید اقلام جهیزیه: در صورت عدم وجود سیاهه یا برای تکمیل آن، فاکتورهای خرید که به نام زوجه یا خانواده او باشد، بسیار مهم است.
- استشهادیه و شهادت شهود: در غیاب سیاهه یا فاکتورهای کافی، استشهادیه محلی با امضای شهود مطلع که شاهد تهیه و انتقال جهیزیه بوده اند، می تواند به اثبات مالکیت کمک کند.
- اظهارنامه ارسالی به زوج: اگر پیش از طرح دعوا، اظهارنامه ای مبنی بر درخواست استرداد جهیزیه به زوج ارسال شده باشد، رونوشت آن باید ضمیمه گردد. این اقدام نشان دهنده حسن نیت و تلاش برای حل مسالمت آمیز است.
- وکالت نامه: در صورتی که پرونده توسط وکیل پیگیری می شود.
تکمیل و ارائه صحیح این مدارک، نه تنها به سرعت بخشیدن به روند رسیدگی کمک می کند، بلکه اعتبار و قوت حقوقی درخواست را نیز افزایش می دهد.
هزینه ها و تعرفه های دادخواست تامین خواسته جهیزیه (بروزرسانی برای سال 1403)
هر اقدام حقوقی شامل هزینه هایی است که خواهان ملزم به پرداخت آنهاست. هزینه های مربوط به دادخواست استرداد جهیزیه با تامین خواسته، شامل موارد زیر است:
۱. هزینه دادرسی تامین خواسته
این هزینه مبلغی ثابت است که بابت ثبت درخواست تامین خواسته دریافت می شود. در سال ۱۴۰۳، این مبلغ معمولاً در حدود ۲۰۰ تا ۳۰۰ هزار تومان است.
۲. هزینه دادرسی دعوای اصلی استرداد جهیزیه
هزینه دادرسی دعوای اصلی استرداد جهیزیه، بر اساس ارزش خواسته (جهیزیه) به صورت درصدی محاسبه می شود:
- در صورتی که ارزش جهیزیه تا ۲۰ میلیون تومان باشد، ۲.۵ درصد ارزش آن.
- در صورتی که ارزش جهیزیه بیش از ۲۰ میلیون تومان باشد، ۳.۵ درصد ارزش آن.
توجه داشته باشید که تعیین ارزش دقیق جهیزیه، خصوصاً بدون سیاهه یا فاکتور، ممکن است نیاز به ارجاع به کارشناس داشته باشد که خود مستلزم هزینه کارشناسی است.
۳. مبلغ خسارت احتمالی
همانطور که پیشتر ذکر شد، دادگاه ممکن است از خواهان بخواهد مبلغی را به عنوان خسارت احتمالی به صندوق دادگستری واریز کند. این مبلغ معمولاً درصدی از ارزش جهیزیه است که توسط دادگاه تعیین می شود و تا زمان صدور حکم نهایی نزد دادگستری باقی می ماند.
۴. سایر هزینه های جانبی
سایر هزینه ها می تواند شامل موارد زیر باشد:
- هزینه ثبت نام در سامانه ثنا.
- هزینه کارشناسی (در صورت لزوم برای تعیین ارزش یا اصالت اقلام جهیزیه).
- هزینه اجرای حکم (در صورت لزوم برای انتقال جهیزیه).
- حق الوکاله وکیل (در صورت استفاده از خدمات وکیل).
برآورد دقیق این هزینه ها بسته به پیچیدگی پرونده و ارزش جهیزیه می تواند متغیر باشد و مشاوره با یک وکیل متخصص برای آگاهی از جزئیات ضروری است.
نمونه دادخواست استرداد جهیزیه با تامین خواسته
در این بخش، یک نمونه دادخواست استرداد جهیزیه با تامین خواسته ارائه می شود که می تواند به عنوان الگویی برای تنظیم دادخواست توسط زوجه یا وکیل او مورد استفاده قرار گیرد. این نمونه، کلیات یک دادخواست استاندارد را پوشش می دهد و باید با توجه به شرایط خاص هر پرونده تکمیل شود.
بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ
به نام خدا
خواهان:
نام و نام خانوادگی: [نام زوجه]
نام پدر: [نام پدر زوجه]
کد ملی: [کد ملی زوجه]
اقامتگاه: [نشانی کامل زوجه]
وکیل خواهان: [در صورت وجود: نام و نام خانوادگی، شماره پروانه وکالت، نشانی دفتر]
خوانده:
نام و نام خانوادگی: [نام زوج]
نام پدر: [نام پدر زوج]
کد ملی: [کد ملی زوج]
اقامتگاه: [نشانی کامل زوج]
خواسته:
۱. صدور قرار تامین خواسته مبنی بر توقیف کلیه اقلام جهیزیه به شرح سیاهه پیوست و اجرای فوری آن قبل از ابلاغ به خوانده (در صورت احراز شرایط ماده ۱۱۷ قانون آیین دادرسی مدنی)؛
۲. صدور حکم بر استرداد کلیه اقلام جهیزیه متعلق به اینجانب به شرح سیاهه پیوست (یا لیست اقلام جهیزیه با استناد به فاکتورها/شهادت شهود)؛
۳. محکومیت خوانده به پرداخت کلیه خسارات دادرسی از جمله هزینه دادرسی، حق الوکاله وکیل و هزینه کارشناسی (در صورت لزوم).
دلایل و منضمات:
- تصویر مصدق عقدنامه شماره [شماره عقدنامه] مورخ [تاریخ عقدنامه] صادره از دفترخانه [شماره دفترخانه]؛
- تصویر مصدق سیاهه جهیزیه مورخ [تاریخ سیاهه] با امضاء خوانده و شهود (در صورت وجود)؛
- تصاویر مصدق فاکتورهای خرید اقلام جهیزیه به شرح پیوست (در صورت وجود)؛
- تصویر مصدق اظهارنامه شماره [شماره اظهارنامه] مورخ [تاریخ اظهارنامه] (در صورت ارسال)؛
- استشهادیه محلی و شهادت شهود (در صورت عدم وجود سیاهه یا فاکتور کافی)؛
- تصویر کارت ملی و شناسنامه خواهان؛
- وکالت نامه (در صورت اقدام توسط وکیل).
شرح دادخواست:
ریاست محترم مجتمع قضایی خانواده [نام شهر]
با سلام و احترام، به استحضار عالی می رساند:
اینجانبه [نام و نام خانوادگی خواهان] به موجب عقدنامه شماره [شماره عقدنامه] تنظیمی در دفترخانه [شماره دفترخانه] مورخ [تاریخ عقدنامه] به عقد دائم آقای [نام و نام خانوادگی خوانده] درآمده ام. پس از ازدواج، اینجانبه به رسم و عرف معمول، جهیزیه متعلق به خود را به منزل مشترک واقع در [نشانی منزل مشترک] منتقل نموده ام که فهرست کامل اقلام آن به شرح سیاهه پیوست می باشد (یا بر اساس فاکتورها/شهادت شهود اثبات می گردد).
متاسفانه، به دلیل بروز اختلافات شدید زناشویی و قطع رابطه زوجیت، زندگی مشترک ما از تاریخ [تاریخ جدایی] متوقف شده است. با وجود درخواست های مکرر اینجانبه، خوانده محترم از استرداد جهیزیه متعلق به اینجانبه خودداری می نماید. با توجه به اظهارات و اقدامات خوانده و نیز شرایط موجود، بیم آن می رود که ایشان اقدام به فروش، تخریب، یا انتقال جهیزیه نموده و اینجانبه را از دسترسی به اموال خویش محروم سازد و به این ترتیب، حق اینجانبه تضییع گردد.
لذا، با استناد به مواد ۱۹۸، ۱۰۸، ۱۱۷ و ۵۱۹ قانون آیین دادرسی دادگاه های عمومی و انقلاب در امور مدنی، بدواً صدور قرار تامین خواسته جهیزیه مبنی بر توقیف کلیه اقلام جهیزیه به شرح سیاهه پیوست و اجرای فوری آن قبل از ابلاغ به خوانده (به دلیل احتمال تضییع خواسته در صورت ابلاغ مقدم)، و متعاقباً رسیدگی و صدور حکم بر استرداد جهیزیه و همچنین محکومیت خوانده به پرداخت کلیه خسارات دادرسی مورد استدعاست.
با سپاس فراوان و تجدید احترام
امضاء خواهان یا وکیل او
تاریخ: [تاریخ تکمیل دادخواست]
این نمونه یک قالب کلی است و جزئیات هر پرونده می تواند متفاوت باشد. توصیه اکید می شود پیش از تکمیل و ثبت این دادخواست، حتماً با یک وکیل متخصص در امور خانواده مشاوره نمایید.
نکات حقوقی مهم و خطاهای رایج در پرونده تامین خواسته جهیزیه
رسیدگی به پرونده های حقوقی، به خصوص دعاوی خانوادگی، پیچیدگی های خاص خود را دارد. آگاهی از نکات مهم و پرهیز از خطاهای رایج، می تواند شانس موفقیت در پرونده تامین خواسته جهیزیه را افزایش دهد.
۱. ضرورت سرعت عمل و پیگیری مستمر
در دعاوی مربوط به جهیزیه و تامین خواسته، زمان عامل بسیار مهمی است. هرگونه تاخیر در طرح دعوا و درخواست تامین خواسته، ممکن است به زوج این فرصت را بدهد تا جهیزیه را منتقل یا تضییع کند. پیگیری مداوم پرونده در دفاتر خدمات قضایی و دادگاه نیز برای تسریع در صدور و اجرای قرار ضروری است.
۲. اهمیت مشاوره و وکالت وکیل متخصص خانواده
پیچیدگی های حقوقی، نحوه نگارش صحیح دادخواست، جمع آوری مدارک لازم، و دفاع در دادگاه، همگی نیازمند دانش و تجربه حقوقی است. وکیل متخصص خانواده با تسلط بر قوانین و رویه قضایی، می تواند در تمامی مراحل از زوجه حمایت کرده و احتمال موفقیت پرونده را به شکل قابل توجهی افزایش دهد. وکیل همچنین می تواند در تشخیص موارد خطر تضییع و درخواست اجرای قرار قبل از ابلاغ، راهنمایی های موثری ارائه دهد.
۳. مواردی که می تواند به رد درخواست تامین خواسته منجر شود
درخواست تامین خواسته ممکن است در شرایط زیر رد شود:
- عدم اثبات مالکیت: اگر زوجه نتواند مالکیت خود را بر جهیزیه به نحو کافی اثبات کند (مثلاً بدون سیاهه، فاکتور یا شهود معتبر).
- عدم احراز خطر تضییع: اگر دادگاه تشخیص دهد که خطر فوری برای از بین رفتن یا انتقال جهیزیه وجود ندارد.
- عدم تودیع خسارت احتمالی: در صورتی که دادگاه تودیع خسارت احتمالی را لازم بداند و خواهان از پرداخت آن امتناع کند.
- عدم رعایت مهلت ۱۰ روزه: اگر تامین خواسته پیش از دعوای اصلی مطرح شده و زوجه ظرف ۱۰ روز دادخواست اصلی را تقدیم نکند.
۴. نحوه دفاع خوانده و اعتراض به قرار تامین خواسته
خوانده (زوج) حق دارد ظرف ۱۰ روز از تاریخ ابلاغ قرار تامین خواسته، نسبت به آن اعتراض کند. اعتراض به قرار تامین خواسته در همان دادگاهی که قرار را صادر کرده است، رسیدگی می شود. دلایل اعتراض می تواند شامل موارد زیر باشد:
- اثبات عدم مالکیت زوجه بر جهیزیه (مثلاً با ارائه فاکتور به نام خود).
- اثبات عدم وجود خطر تضییع یا تفریط.
- ارائه تضمینات لازم برای حفظ جهیزیه.
۵. تکلیف جهیزیه توقیف شده پس از صدور قرار
پس از صدور قرار تامین خواسته و توقیف جهیزیه، این اقلام تا زمان صدور حکم نهایی در دعوای استرداد، در توقیف می مانند. اگر حکم نهایی به نفع زوجه صادر شود، جهیزیه به او مسترد خواهد شد. در غیر این صورت، از توقیف خارج می شود. مسئولیت نگهداری از جهیزیه توقیف شده می تواند بر عهده خود زوجه (با اذن دادگاه) یا امین منتخب دادگاه باشد.
۶. نحوه برخورد با جهیزیه بدون سیاهه
عدم وجود سیاهه جهیزیه، فرآیند را پیچیده تر می کند، اما به معنای نفی حق استرداد نیست. در چنین مواردی:
- فاکتورهای خرید: جمع آوری فاکتورهای خرید اقلام جهیزیه که به نام زوجه یا خانواده او باشد، حیاتی است.
- شهادت شهود: استناد به شهادت افراد مطلع که در جریان تهیه و انتقال جهیزیه بوده اند، از مهم ترین راه های اثبات مالکیت است.
- اقرار زوج: در صورتی که زوج به مالکیت زوجه بر جهیزیه اقرار کند.
در صورت عدم وجود هیچ یک از این مستندات قوی، دادگاه ممکن است بر اساس عرف، شواهد و قرائن موجود، اقدام به تقسیم اموال نماید. مشاوره با وکیل در این موارد، جهت جمع آوری ادله و اثبات حق، ضروری است.
سوالات متداول
در ادامه به برخی از پرسش های متداول در خصوص تامین خواسته جهیزیه پاسخ می دهیم.
آیا استرداد جهیزیه با مامور اجرا انجام می شود؟
بله، در صورتی که پس از صدور حکم قطعی دادگاه مبنی بر استرداد جهیزیه به زوجه، زوج از بازگرداندن جهیزیه خودداری کند، زوجه می تواند با درخواست از واحد اجرای احکام، مامور اجرا را به همراه خود به محل نگهداری جهیزیه ببرد تا جهیزیه مسترد شود. در صورت مقاومت زوج، مامور می تواند از نیروی انتظامی نیز کمک بگیرد.
چه مدت طول می کشد تا قرار تامین خواسته صادر شود؟
صدور قرار تامین خواسته معمولاً یک فرآیند فوری است و در صورت کامل بودن مدارک و احراز شرایط قانونی، دادگاه سعی می کند در اسرع وقت (گاهی همان روز یا ظرف چند روز کاری) نسبت به صدور آن اقدام کند. اما اجرای آن به دلیل فرآیندهای ابلاغ و هماهنگی با مامور اجرا، ممکن است کمی زمان بر باشد.
اگر سیاهه جهیزیه نداشته باشم، می توانم تامین خواسته بگیرم؟
بله، امکان درخواست تامین خواسته بدون سیاهه جهیزیه وجود دارد، اما اثبات مالکیت دشوارتر می شود. در این موارد، باید با استفاده از فاکتورهای خرید، استشهادیه محلی و شهادت شهود، مالکیت خود را بر جهیزیه به دادگاه اثبات کنید.
آیا مرد هم می تواند برای جهیزیه خودش تامین خواسته بگیرد؟
مرد نیز می تواند برای اموالی که خود به عنوان جهیزیه یا هر عنوان دیگری به منزل مشترک آورده و در مالکیت اوست، دعوای استرداد مطرح کرده و درخواست تامین خواسته نماید. اما این موضوع در عرف جامعه ما کمتر مرسوم است و عمدتاً به جهیزیه زن اطلاق می شود.
دادگاه صالح برای رسیدگی به دعوای تامین خواسته جهیزیه کجاست؟
دادگاه صالح برای رسیدگی به دعوای استرداد جهیزیه و تامین خواسته آن، دادگاه خانواده محل اقامتگاه زوج یا محل وقوع جهیزیه است. اگر ارزش جهیزیه کمتر از ۲۰ میلیون تومان باشد، در صلاحیت شورای حل اختلاف خواهد بود.
در صورت فروش جهیزیه قبل از تامین خواسته چه باید کرد؟
اگر جهیزیه قبل از صدور قرار تامین خواسته توسط زوج فروخته یا تضییع شده باشد، زوجه دیگر نمی تواند عین جهیزیه را مطالبه کند. در این صورت، زوجه باید دادخواست مطالبه
«قیمت روز»
جهیزیه را مطرح کرده و خسارت خود را از زوج مطالبه نماید. اثبات این موضوع نیز نیازمند ارائه دلایل و شواهد کافی مبنی بر فروش و قیمت آن است.
هزینه وکیل برای تامین خواسته جهیزیه چقدر است؟
هزینه وکیل برای دعاوی استرداد جهیزیه و تامین خواسته ثابت نیست و به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله: پیچیدگی پرونده، ارزش جهیزیه، شهر محل پیگیری پرونده، و تجربه و تخصص وکیل. این مبلغ به صورت توافقی بین موکل و وکیل تعیین می شود.
نتیجه گیری
دادخواست استرداد جهیزیه با تامین خواسته، ابزاری قدرتمند و ضروری برای حمایت از حقوق مالکیت زوجه در زمان بروز اختلافات خانوادگی است. این اقدام حقوقی به زن اطمینان می دهد که جهیزیه اش تا زمان صدور حکم نهایی محفوظ می ماند و از هرگونه سوءاستفاده یا تضییع توسط زوج در امان خواهد بود. از لحظه جمع آوری مدارک و نگارش دقیق دادخواست، تا پیگیری مراحل قضایی و اجرای قرار تامین خواسته، هر گام نیازمند دقت و آگاهی حقوقی است.
با توجه به پیچیدگی های قانونی و اهمیت سرعت عمل در این نوع دعاوی، بهره مندی از مشاوره و همکاری با وکیل متخصص خانواده نه تنها به تسهیل روند پرونده کمک می کند، بلکه شانس موفقیت را به طور چشمگیری افزایش می دهد. حفاظت از حقوق قانونی، نیازمند اقدام به موقع و صحیح است و در مورد جهیزیه، تامین خواسته همان حفاظی است که از اموال زوجه حراست می کند.