دتکتورها نقش مهمی در سیستم های تشخیص و اعلام حریق ایفا می کنند و هدف آن شناسایی حریق قبل از تشدید و گسترش آن است. این دستگاه ها دارای سنسورهای اعلام حریق هستند که بر اساس حساسیت آنها به عناصر مختلف آتش مانند دود، گرما، مونوکسید کربن و غیره طبقه بندی می شوند.
تشخیص زودهنگام حریق نه تنها پنجره ای را برای سرنشینان برای تخلیه ایمن فراهم می کند، بلکه به آتش نشانان در شروع سریع عملیات اطفای کمک می کند. بنابراین وجود آنها در هر ساختمانی ضروری است. در میان موثرترین دتکتورها آنهایی هستند که مجهز به آلارم هایی هستند که قادر به علامت دادن به ایستگاه های آتش نشانی هستند. انتخاب دتکتورها باید با ارزیابی خطر آتش سوزی ساختمان هماهنگ باشد.
جالب توجه است که مکانیسم کار اولیه دتکتورها بر مداخله انسان متکی بود. شخصی باید در داخل ساختمان مستقر می شد و وظیفه داشت به صورت دستی اهرمی را برای به صدا درآوردن زنگ خطر و هشدار به ایستگاه های آتش نشانی محلی در مورد آتش سوزی فعال کند. با این حال، این روش منجر به تاخیر قابل توجهی در عملیات اطفا شد.
دتکتور دود چیست؟
یکی از رایج ترین انواع دتکتور اعلام حریق، دتکتور دود است که برای تشخیص دود تولید شده توسط آتش طراحی شده است. هنگامی که محفظه دتکتور پر از دود می شود، یک هشدار ایجاد می کند. دتکتورهای دود به طور کلی به دو دسته تقسیم می شوند: دتکتورهای دود نوری و دتکتور دود یونیزاسیون.
دتکتور دود نوری:
این دتکتورها معمولاً شامل اجزای زیر هستند:
– سلول یا محفظه نوری
– منبع نور
– لنز
– فتودیود (دیود حساس به نور)
– سنسورهای فوتوالکتریک
دتکتور دود نوری بر اساس اصل پراکندگی نور عمل می کنند. در شرایط عادی، پرتوهای نور از محفظه دتکتور عبور می کنند و در سلول های تعبیه شده به دام می افتند. اما وقتی ذرات دود به دلیل آتش سوزی وجود دارد، مقداری نور توسط دود پخش می شود و دیود سنسور این نور پراکنده را تشخیص می دهد. این کار دتکتور را فعال می کند و سیگنال ها را به دستگاه مرکزی ارسال می کند و وجود آتش سوزی را نشان می دهد.
دتکتور دود یونیزاسیون:
دتکتورهای دود یونیزاسیون دارای یک محفظه است که به هوای اطراف باز است. در داخل محفظه، یک منبع رادیواکتیو هوا را یونیزه می کند. هنگامی که پرتوهای رادیواکتیو از محفظه عبور می کنند و هوا را یونیزه می کنند، جریانی در جریان است. هنگامی که دود وارد محفظه می شود، جریان بین الکترودها را مختل می کند و باعث می شود که دتکتور دود یونیزاسیون وجود دود را تشخیص دهد.
شایان ذکر است که دتکتور دود یونیزاسیون به دلیل وجود تشعشعات رادیواکتیو با علامت رادیواکتیو مشخص می شوند. با این حال، استفاده از آنها سازگار با محیط زیست نیست، زیرا دور انداختن این دتکتورها تقریباً 8 سال طول می کشد. در نتیجه، تولید دتکتور دود یونیزاسیون کاهش یافته و رو به توقف است.
دتکتور حرارتی
به طور کلی این نوع دتکتورها به گونه ای طراحی شده اند که نسبت به تغییرات دما حساس باشند. تغییرات ناشی از آتش سوزی باعث فعال شدن این دتکتورها می شود.
خود دتکتور حرارتی معمولاً به دو نوع دسته بندی می شوند. نوع اول به تغییرات غیرعادی و افزایش سریع گرما پاسخ می دهد، در حالی که نوع دوم بر اساس آستانه دمای ثابت عمل می کند. نوع دوم دتکتور زمانی واکنش نشان می دهد که دما از مقدار ثابت از پیش تعیین شده فراتر رود.
دتکتور گازی
مناطقی که گازها و بخارات قابل اشتعال و سمی وجود دارد همیشه در معرض خطر آتش سوزی و انفجار هستند. برای کاهش این خطرات، از دتکتور گاز استفاده می شود. این دتکتورها نسبت به نشت گاز حساس هستند و می توانند نشت گاز را که در انواع مختلف در بازار موجود است، شناسایی کنند.
دتکتور گاز معمولاً به دو دسته تقسیم می شوند:
- دتکتور تشخیص گاز قابل احتراق و مواد منفجره
- دتکتور تشخیص گاز سمی
دتکتور مونوکسید کربن
گاز مونوکسید کربن بی بو، بی رنگ و بسیار سمی است. دتکتور مونواکسید کربن با تشخیص وجود این گاز در هوا فعال می شوند و صدای بوق را برای هشدار به مردم منتشر می کنند. با افزایش غلظت مونوکسید کربن در هوا، شدت صدا افزایش می یابد.