سرفه یکی از شایع ترین علائم سرماخوردگی و عفونت های دستگاه تنفسی است که می تواند کیفیت زندگی روزانه را تحت تأثیر قرار دهد. بسیاری از افراد به دنبال درمان فوری هستند و از شربت های سینه یا داروهای گیاهی استفاده می کنند، اما بیشتر سرفه ها با مراقبت ساده و گذر زمان بهبود می یابند. شناخت دلیل بروز سرفه و روش های مؤثر برای کاهش ناراحتی می تواند به مدیریت بهتر این علامت کمک کند و روند بهبود را تسریع کند.
چرا سرفه ایجاد می شود و چگونه آن را کنترل کنیم؟
سرفه واکنشی طبیعی بدن برای پاکسازی مجاری تنفسی از مخاط، ذرات خارجی یا عوامل عفونی است. پزشکان و متخصصان تنفسی در دانشگاه منچستر تأکید می کنند که بیشتر سرفه ها ناشی از سرماخوردگی هستند و ویروس ها باید دوره طبیعی خود را طی کنند تا بدن بتواند آن ها را دفع کند.
در حالی که شربت های سینه نمی توانند ویروس را درمان کنند، آن ها می توانند گلو را آرام کنند و احساس قلقلک ته حلق را که باعث سرفه می شود کاهش دهند. برای سرفه های خشک، شربت های غلیظ و شیرین مانند گلیسرول می توانند به پوشاندن گلو کمک کنند و خشکی آن را کاهش دهند. نکته مهم این است که شربت های ارزان نیز معمولاً به اندازه نسخه های گران قیمت مؤثر هستند و تنها باید به میزان قند موجود در آن ها توجه کرد، به ویژه اگر مشکلات قند خون دارید.
مواد فعال در شربت های سینه و اثربخشی آنها
برخی شربت ها حاوی مواد دارویی مانند دکسترومتورفان هستند که گفته می شود سرفه را کاهش می دهند، اما مطالعات نشان می دهد اثر این مواد محدود است. رعایت دوز مصرفی بسیار مهم است، زیرا مصرف بیش از حد می تواند عوارضی مانند حس وابستگی ایجاد کند.
موادی مانند لوومنتول، که در شربت های خلط آور یافت می شوند، باعث ایجاد حس خنکی در گلو می شوند و با کاهش تحریک، سرفه را تا حدی مهار می کنند.
سرفه خلط دار و نکات مهم درباره آن
در سرفه های خلط دار، افراد ممکن است احساس سنگینی در قفسه سینه یا تجمع مخاط در گلو داشته باشند. این مشکل می تواند ناشی از عفونت های ثانویه مانند برونشیت یا تجمع مخاط در بینی و سینوس ها باشد. شربت های بدون نسخه اغلب برای این نوع سرفه استفاده می شوند، اما اثر برخی مواد مانند گایافنزین که ادعا می شود خلط را رقیق می کند، هنوز به طور قطعی اثبات نشده است.
آنتی هیستامین های خواب آور مانند دیفن هیدرامین ممکن است به خواب بهتر در شب کمک کنند، اما خود سرفه را درمان نمی کنند. عصاره های گیاهی مانند آویشن یا اسکوئیل نیز شواهد کافی برای اثربخشی قطعی ندارند، اگرچه ممکن است اثر آرام بخش جزئی ایجاد کنند.
راهکارهای طبیعی و خانگی
یکی از بهترین روش ها برای کاهش ناراحتی ناشی از سرفه، نوشیدن مایعات کافی و استفاده از آب نبات های مکیدنی است که باعث بلع بیشتر مخاط شده و سرفه را تا حدی مهار می کنند. استراحت کافی نیز به سیستم ایمنی بدن کمک می کند تا با ویروس یا عفونت مبارزه کند.
ترکیب عسل و لیمو یکی از درمان های طبیعی محبوب برای سرفه خشک است. شربت گرم عسل و لیمو می تواند همان اثر آرام بخشی شربت های سینه تجاری را داشته باشد و تحقیقات نشان می دهد که برای کودکان بالای یک سال مبتلا به سرفه و سرماخوردگی می تواند مفید باشد.
نکات مهم درباره خلط و مراقبت های ویژه
سرفه خلط دار بخشی از مکانیسم پاکسازی بدن است و بیرون ریختن خلط می تواند راه های هوایی را سبک تر کند. مصرف خلط بلعیده نیز خطری ندارد، زیرا معده قادر به تجزیه آن است. تنها زمانی باید نگران رنگ خلط باشید که قهوه ای تیره یا حاوی خون باشد، که می تواند نشانه عفونت جدی تر یا خونریزی باشد.
بیشتر سرفه های خلط دار معمولاً ظرف چند هفته بدون نیاز به آنتی بیوتیک بهتر می شوند، اما اگر سرفه بیش از سه هفته طول کشید، مراجعه به پزشک توصیه می شود.