همه کودکان از زمانی که اولین دندانشان شروع به روییدن می کند، نیاز به مراجعه و معاینه توسط دندانپزشک را دارند. اما قطعا اکثر پدر و مادرها با مقاومت فرزند برای مراجعه به پزشک رو به رو شده اند. این مقاومت باعث شده است تا سوال چرا کودکان از دندانپزشکی می ترسند؟ در ذهن والدین نقش ببندد. در ادامه به این سوال و راهکارهای مواجهه با آن بیشتر خوایم پرداخت.
علل ترس کودکان از دندانپزشکی
ذهن اطفال فعال و پویا است و به همین دلیل ترس های خیالی در افکار آن ها وجود دارد. علل ترس کودکان از دندانپزشکی همین تصورات آن ها است. ولی دلایل دیگر نیز در این ترس نقش خواهد داشت.
- ذهنیت والدین: نحوه تربیت و آموزش والدین نقش پررنگی در ترس های آینده فرزندان خواهد داشت. گاهی دیده می شود که پدر و مادرها برای ساکت کردن فرزند خود از تهدید دکتر و آمپول زدن استفاده می کنند؛ پس طبیعی است که هنگام مراجعه به پزشک، کودک ترس و واهمه داشته باشد.
- تجربه بد: گاهی اوقات یک تجربه بد کافی است تا بچه ها از انجام کاری خودداری کنند. اگر اولین تجربه آن ها از مراجعه به متخصص دندانپزشکی کودکان بد باشد، دفعه های بعدی برای مراجعه مقاومت کرده و می ترسند. این تجربه بد به معنای عدم بی حسی خوب، درد کشیدن حین انجام خدمات و انسداد راه تنفس بوده است.
- بدون هیچ دلیل: در بعضی موارد نیز ترس کودکان از دندانپزشکی بدون هیچ دلیل خاصی می باشد. هنگامی که آن ها تصوری از یک چیزی نداشته باشند در ذهن خود آن را ترسناک می پندارند. درواقع در بزرگسالان هم این اتفاق گاهی دیده می شود.
راهکارهای از بین بردن ترس کودکان از دندانپزشکی
همیشه ترس ها ماندگار نیستند و با روش درست و اصولی می توان آن را از ذهن اطفال پاک کرد. راهکارهای از بین بردن ترس کودکان از دندانپزشکی از طریق روش های زیر امکان پذیر خواهد بود.
- معاینات منظم و دوره ای: یکی از اصلی ترین راهکارهای مقابله با این ترس، معاینات منظم دندان های کودکان توسط دندانپزشک اطفال می باشد. با این روش فرزندتان کم کم به فضای کلینیک عادت می کند و ذهنیت ترسناک خود را از بین می برد.
- همراهی والدین: در جلسات اول مراجعه برای ایجاد حس اعتماد، بهتر است پدر یا مادر در کنار فرزند خود حضور داشته باشند. با این کار کودک تعامل بهتری با متخصص خود خواهد داشت و رفته رفته می توان او را با پزشک تنها گذاشت.
- مراجعه به افراد متخصص: متاسفانه گاهی اوقات والدین به افراد متخصص برای درمان مراجعه نمی کنند، به همین دلیل کودک با تجربه ناخوشایندی که برایش پیش می آید ترس بزرگی در ذهنش ایجاد می شود. اما پزشکی که دوره های مخصوص را گذرانده است، می تواند خیلی خوب و بدون درد خدمات موردنیاز را انجام دهد.
مشکلات ترس از دندانپزشکی در کودکان
مشکلات ترس از دندانپزشکی در کودکان باعث می شود تا متخصص نتواند خدمات خود را به خوبی انجام دهد. تصور کنید حین جراحی فک و صورت کودک از خود مقاومت نشان دهد و در این شرایط پزشک از بیهوشی استفاده کند. این خاطره در ذهن آن ها باقی می ماند و مراجعات بعدی بسیار سخت تر خواهد شد. ازطرفی این ترس دلیلی برای رفتارهای خشونت آمیز توسط کودکان شده است و ناچارا دندانپزشک برای درمان نیاز دارد تا او را مجبور به یک جا نشستن کند. اطفال در این بازه سنی اصلا دوست ندارند تا مجبور به کاری شوند و اعمال اجبار در روح و روان آن ها تاثیرات منفی می گذارد. در مجموع این ترس نه تنها عامل انجام خدمات به بدترین شکل ممکن شده بلکه عامل ایجاد زمینه مشکلات روحی در ناخودآگاه کودکان نیز می شود.
آرامبخشی در دندانپزشکی کودکان چیست؟
عده ای از متخصصان برای انجام خدمات از آرامبخش استفاده می کنند. والدین نگران استفاده ازاین ماده هستند و در رابطه با آن سوالات زیادی می پرسند. در پاسخ به سوال آرامبخشی در دندانپزشکی کودکان چیست؟ باید گفت که این یک روش خاص برای آرام نگه داشتن اطفال حین درمان می باشد. سطح هوشیاری آن ها کاهش پیدا می کند و اجازه درمان را به پزشک خواهند داد. البته باید تاکید کنیم که آن ها بیهوش نمی شوند و به حالت نیمه خواب هستند. سازمان غذا و دارو (FDA) تایید می کند که این داروها آسیبی به کودکان نمی زند ولی برای استفاده آن باید یک متخصص آن را تایید کند. بعد از هوشیاری بچه ها معمولا چیزی از روند درمان به یاد نمی آورند و خاطره بد و دردناکدر ذهن آن ها نقش نمی بندد. درآخر باید اشاره کرد که سطوح مختلفی برای آرامبخش ها وجود دارد که باتوجه به شرایط دوز آن را متخصص تعیین می کند.
اصلی ترین روش کنترل گریه کودکان در دندانپزشکی چیست؟
اصلی ترین روش کنترل گریه کودکان در دندانپزشکی ارتباط موثر پزشک با او می باشد. متخصص درمان ریشه و دندان باید روش های ارتباط گیری با اطفال را آموزش ببیند. زمانی که ین ارتباط صمیمانه شکل بگیرد، دیگر گریه نمی کنند و اجازه درمان را می دهند. پزشکان قبل از شروع درمان با اطفال به زبان کودکانه صحبت می کنند و تمامی ابزار مورد استفاده را برای آن ها توضیح می دهند. این توضیحات در قالب داستان گفته می شود تا به اندازه فهم آن ها باشد. همچنین محیط نیز می تواند در کم کردن گریه و استرس کودکان نقش زیادی داشته باشد. هرچقدر محیط از فضای درمانی خارج شده و به فضای صمیمی و سرگرم کننده تبدیل شود، بی قراری در آن ها نیز کاهش پیدا می کند. کلینیک های دندانپزشکی مخصوص کودکان به همین منظور طراحی و دیزاین می شود تا هنگام ورود احساس اظطراب نداشته باشد.
ترس کودکان از آمپول دندانپزشکی
هرچقدر که متخصص سعی در کم کردن درد در اطفال را داشته باشد باز هم هراسی به نام ترس کودکان از آمپول دندانپزشکی وجود دارد. طبیعی است که دندانپزشک هنگام بی حسی از آمپول استفاده کنند و چون همیشه آمپول دردناک بوده، از آن بهراسند. آستانه درد در سنین پایین تر بیشتر می باشد و پس از تزریق مواد از طریق آمپول به لثه تجربه بدی در ذهنشان نقش می بندد و حتی قدرت این را دارند که در ذهن خودشان درد را وحشتناک و غیر قابل تحمل متصور شوند. به همین منظور دندانپزشکان کودک تزریق را خیلی آرام انجام می دهند تا درد را با ضریب خلی کم تر احساس کنند. اگر این روش جواب نداد، قبل از تزریق، لثه را آغشته به ژل بی حسی طعم دار می کنند تا درد حین تزریق احساس نشود. در کنار این روش ها برای جلوگیری از ترس، لازم است تا کودکان چشمان خود را حین تزریق ببندند؛ چراکه دیدن شمایل آمپول به خودی خود برایشان ترسناک بوده و باعث ایجاد اضطراب در آن ها خواهد شد.
تفاوت ترس از دندانپزشکی و فوبیای دندانپزشکی
از نظر روانشناسی بین ترس از دندانپزشکی و فوبیای دندانپزشکی تفاوت وجود دارد. عامل ترس، مشاهده درد در شخص دیگر، تجربه درد توسط خود شخص، درک از درد کشیدن و یا خارج شدن کنترل از اختیار خود فرد می باشد. ولی فوبیا ناشی از ترس شدید در افراد بوده و اگر بر ترس غلبه نشود، این مشکل ایجاد خواهد شد. دنتوفوبیا باعث می شود تا افراد به هیچ عنوان حاضر به مراجعه کلینیک های دندانپزشکی نشوند. درواقع ترس آن ها آنقدر بزرگ شده است که دیگر نمی توان با آن مقابله کرد. افرادی که فقط ترس از مراجعه دارند، اجازه درمان را می دهند ولی استرس و اضطراب را هم خواهند داشت. اگر در سنین کمتر با ترس ها مقابله نشود کم کم تبدیل به فوبیای وحشتناک خواهد شد.
چگونه می توان ترس های دندانی کودکان را برطرف نمود؟
ترس های دندانی کودکان با روش های خاصی برطرف می شود و قابل درمان است.
- اولین کار برای برطرف کردن، عادت به معایتان منظم از کودکی می باشد. زمانی که از سنین کم به محیط و انواع روش های درمانی عادت کنند دیگر ترسی نخواهند داشت.
- اولین تجربه بچه ها از کلینیک دندانپزشکی بسیار مهم تلقی می شود؛ پس در جلسات اول نباید خدماتی که احتمال بروز درد را دارند انجام داد.
- درباره اهمیت مراجعه به دندانپزشکی با فرزندان خود صحبت کنید و درباره کار آن ها توضیحات مختصر اما قانع کننده بدهید.
- برای هر مشکل پیش متخصص آن مراجعه کنید تا خدمات بدون هیچ درد یا مشکلی انجام شود. به عنوان مثال برای انجام مرتب کردن دندان های فرزندان خود نزد متخصص ارتودنسی مخصوص اطفال بروید.
- برای انجام هرگونه خدمات مربوط به دهان و دندان به دندانپزشک کودکان مراجعه کنید؛ چون آن ها دوره های تخصصی ارتباط گیری با اطفال را آموزش دیده اند و با صحبت، استرس آن ها را کم می کنند.
- هنگام احساس درد با او برخورد خشونت آمیزی نداشته باشید؛ چراکه برخوردهای بد باعث ترس از مراجعات بعدی به پزشک می باشد.
- یکی از موثرترین راه های برطرف کردن ترس از دندانپزشکی در کودکان، تعریف و تحسین از آن ها می باشد. آن ها از تمجید خوششان می آید و افکار منفی را از ذهن خود حدف می کنند.
راههای پیشگیری ترس کودکان از دندانپزشکی
راههای پیشگیری ترس کودکان از دندانپزشکی باعث می شود تا از قبل آمادگی برای انجام خدمات درمانی دهان و دندان را داشته باشد. چه بهتر است که به جای مقابله با ترس و اضطراب از آن پیشگیری کرد. اولین راه پیشگیری از ترس، کنترل صحبت و ذهنت خود والدین می باشد. زمانی که شما از درد حین درمان و یا درد آمپول دن صحبت کنید، مغز فرزندانتان آن را ذخیره می کند و یک تصور وحشتناک از آن می سازد. پس اگر از قبل نکات منفی توسط پدر و مادر و یا اطرافیان گفته نشده باشد، کودک ذهنیت بدی نخواهد داشت.
بعد از ساخت ذهنیت درست، توصیه می شود که چندبار درکنار خودتان به دندانپزشک مراجعه کنید تا ترس از محیط نداشته باشد. محیط درمانی برای اطفال ناآشنا بوده و احتمال دارد احساس غریبگی کند؛ پس با معاینات دوره ای حس آشنایی به وجود خواهد آمد. درنهایت، دندانپزشک کودک خود را بی دلیل تغییر ندهید، یعنی زمانی که برای معاینه به یک پزشک مراجعه می کنید، برای درمان نیز نزد او بروید؛ چون به صورت ذاتی کودکان افرادی که چندین بار دیده اند با آن ها احساس راحت تری خواهند داشت.
سوالات متداول چرا کودکان از دندانپزشکی می ترسند؟
حالا می خواهیم به صورت کلی به سوالات متداول چرا کودکان از دندانپزشکی می ترسند پاسخ دهیم.
مهم ترین علت ترس کودکان از دندان پزشکی چیست؟
مهم ترین علت ترس کودکان می تواند ناشی از ذهنیت شکل گرفته توسط والدین باشد و یا خلق و خوی فردی آن ها عامل ترس و استرس شود.
مراجعه به دندانپزشک را از چند سالگی شروع کنیم؟
مراجعه به دندانپزشک بهتر است بعد از رویش اولین دندان اتفاق بیفتد تا کودکان از همان سنین کم به معاینات عادت کنند.
آیا بی قراری کردن اطفال در دندانپزشکی طبیعی است؟
گریه، ترس و بی قراری عکس العمل طبیعی بدن آن ها در برابر شرایط ناخواسته ای است که برایشان اتفاق افتاده است. حتی حملات پانیک هم در بعضی کودکان، حین انجام خدمات درمانی دیده شده است.
چه عواملی باعث ترس بیشتر کودکان از مراجعه به دندانپزشکی می شود؟
متاسفانه برخی پزشکان صبور نیستند و با رفتار تند آن ها را بیشتر می ترسانند. گاهی اوقات نیز استرس خود والدین به فرزند انتقال داده می شود و باعث ترس بیشتر خواهد شد.
چگونه کودکان را برای مراجعه به دندانپزشکی راضی کنیم؟
برای راضی کردن کودکان بهتر است روش گفت و گو با آن ها را در پیش بگیرید و اجازه دهید که آن ها از ترس های خود درباره دندان پزشکی صحبت کنند. سپس به تمامی سوالات ذهنیشان پاسخ دهید تا برای مراجعه ترس نداشته باشند.