گلخانه ساختمانی است که برای محافظت از گیاهان حساس یا خارج از فصل کشت، در برابر سرما یا گرمای بیش از حد طراحی شده است. در قرن هفدهم، گلخانه‌ها سازه‌های معمولی آجری یا چوبی با نسبت معمولی فضای پنجره و برخی وسایل گرمایشی بودند. با ارزان‌تر شدن شیشه و در دسترس قرار گرفتن اشکال پیچیده‌تر تجهیزات گرمایشی، گلخانه به سازه‌ای سقف‌دار و دیواره‌دار تبدیل شد که از شیشه با حداقل اسکلت چوبی یا فلزی ساخته می‌شود. در ادامه همراه ما باشید تا با گلخانه سازی و هزینه‌های این پروژه آشنا شوید.
انواع گلخانه
انتخاب نوع یا سبک گلخانه اولین قدم در باغبانی گلخانه‌ای است. گلخانه‌ها در شکل، سبک و اندازه‌های متفاوت طراحی می‌شوند. نوع گلخانه‌ای که انتخاب می‌کنید، به عوامل مختلفی بستگی دارد؛ به عنوان مثال انواع گیاهانی که می‌خواهید پرورش دهید و اندازه فضای شما بر تصمیم شما تاثیر می‌گذارد. هر نوع طراحی مجموعه‌ای از مزایا و معایب خاص خود را به همراه دارد. برخی از طرح‌ها صرفه جویی در مصرف انرژی بیشتری دارند؛ در حالی که هزینه ساخت برخی از آن‌ها ارزان‌تر تمام می‌شود و برخی فقط از نظر بصری جذاب‌تر هستند. آشنایی با گزینه‌های در دسترس و درک عملکرد هر سبک به شما این امکان را می‌دهد گلخانه‌ای را انتخاب کنید که برای گیاهان شما مناسب باشد.
· گلخانه‌های شیروانی
گلخانه‌های شیروانی یکی از رایج‌ترین انواع گلخانه است. این گلخانه‌ها حداکثر نور خورشید را دریافت می‌کنند و در عین حال فضای کافی برای رشد بسیاری از گیاهان را فراهم می‌کنند. این طرح ساده دارای دیوارهای صاف و سقف بلند است. بسته به موادی که برای قاب و پوشش استفاده می‌کنید، هزینه‌های ساخت نیز می‌تواند کاملا اقتصادی و معقول باشد. حتی می‌توانید به منظور راه‌اندازی از یک کیت گلخانه‌ای پیش ساخته نیز استفاده کنید.
· گلخانه با فریم A
این گلخانه ساده‌تر از گلخانه به سبک شیروانی است و به همان اندازه محبوب است. این سازه به حداقل مواد نیاز دارد و ساخت آن بسیار ارزان و آسان است. اگر از اسکلت چوبی و پوشش پلاستیکی استفاده کنید، این گلخانه‌ها را می‌توان بدون هیچ هزینه‌ای ساخت. علاوه بر این، ساخت این سبک گلخانه به تجربه کمی در ساخت و ساز نیاز دارد. توجه داشته باشید، به دلیل دامنه پهن و قله باریک، مانور دادن در داخل آن‌ها دشوارتر است و جریان هوا همیشه در لبه‌ها و گوشه های تنگ ایده‌آل نیست.
· گلخانه‌های حلقه‌ای
به دلیل شکل نیم حلقه‌ای سقف به این نام خوانده می‌شوند. این نوع گلخانه نسبت به سبک قاب A ارتفاع بیشتری در اطراف طرفین ایجاد می‌کند. این موضوع اجازه می‌دهد تا فضای بیشتری برای رشد گیاهان شما ایجاد شود و به شما امکان دسترسی راحت‌تری به آن‌ها را می‌دهد. امکان تهویه در هر گوشه از این سبک گلخانه بسیار بیشتر از طراحی قاب A است. برخلاف سقف‌های شیروانی و قاب A، برف می‌تواند در بالای گلخانه‌های حلقه‌ای بنشیند؛ بنابراین برای جلوگیری از وزن بیش از حد و آسیب‌های احتمالی ساختاری، به طور مرتب باید عملیات برف روبی از سقف انجام شود.
· گلخانه‌های قوسی گوتیک
گلخانه‌های قوسی گوتیک یک انتخاب عالی برای کسانی است که به دنبال طراحی زیبا و جذاب هستند. ساختار این سبک بسیار جذاب و دوست داشتنی به نظر می‌رسد. همچنین در این نوع سازه، برف و باران به راحتی از سقف می‌ریزد و نور به طور موثر جذب می‌شود.
· گلخانه‌های گنبدی
گلخانه‌های گنبدی محیط‌های فوق‌العاده کم مصرفی هستند؛ اما ساخت آن‌ها کمی پیچیده‌تر از سبک‌های دیگر است. سازه گنبدی با استفاده از یک سری اشکال مثلثی ایجاد شده که نیاز به اندازه‌گیری دقیق و زوایای خاص دارد؛ با این حال این نوع گلخانه در برابر بدترین شرایط آب و هوایی مقاومت می‌کند و برای گیاهان شما یک نوردهی عالی فراهم می‌کند.
· گلخانه تکیه
گلخانه‌های قبلی ذکر شده همگی سازه‌های مستقل بودند. گلخانه تکیه یک گلخانه متصل است که از یکی از دیوارهای خانه شما برای پشتیبانی اضافی استفاده می‌کند. این گلخانه‌ها برای کسانی که حیاط خلوت بزرگی ندارند، عالی هستند. آن‌ها همچنین برای آب و هوای بادی یا طوفانی عالی هستند؛ زیرا خانه شما ثبات بیشتری را برای سازه فراهم می‌کند. اگر گلخانه‌ای به این سبک می‌سازید، دیواری رو به جنوب را به عنوان دیوار تکیه انتخاب کنید؛ به این ترتیب باغ شما می‌تواند در طول روز نور خورشید را دریافت کند نه اینکه محکوم به یک مکان همیشه سایه‌دار باشد.
هزینه‌های اجرایی ساخت گلخانه
برای اطمینان از اینکه از گلخانه به بهترین شکل ممکن استفاده کنید، باید روی لوازمی سرمایه‌گذاری کنید که بتواند طول عمر خوبی را برای محصولات شما تضمین کند. اگر پلاستیک ارزان‌تری را برای حفظ گرما نصب کنید، ممکن است به خوبی نیاز شما را تامین کنند؛ با این حال اگر پنجره‌های شیشه‌ای گران‌تری را نصب کنید، دوام بیشتری خواهند داشت و همچنین می‌توانید هنگام باز کردن آن‌ها، هوای گلخانه را تهویه کنید. علاوه بر این، هنگامی که صحبت از گرمایش به میان می‌آید، در صورتی که تصمیم به استفاده از بخاری‌های الکترونیکی داشته باشید، افزایش قیمت زیادی در قبوض ماهانه خود مشاهده خواهید کرد. تجهیزاتی که باید در ساخت گلخانه استفاده شوند عبارت‌اند از:
- لوله‌های گالوانیزه
- سیستم گرمایش
- سیستم سرمایش
- سیستم فوگر(fogger)
- سیستم شیدینگ
- سیستم تهویه
- آماده سازی بستر کشت
- سیستم اتوماسیون
- توری ضد حشره
- نور مصنوعی
همچنین برای ساخت گلخانه به زمینی نیازی دارید تا بتوانید در آن به کشت و کار بپردازید. حداقل مساحت زمین مورد نیاز، 5000 متر است که می‌توانید 3000 متر از آن را به ساخت ساختمان گلخانه اختصاص دهید. اگر تجربه قبلی در کار کشت و کشاورزی ندارید، باید مبلغی را برای گذراندن کلاس‌های آموزشی و ارائه مدرک آن برای اخذ مجوز ساخت گلخانه بپردازید. معمولا اولین نکته در انتخاب مکان ساخت گلخانه، توجه به نوع خاک است. در صورتی که خاک محل مورد نظر شما برای کشت مناسب نباشد، لازم است خاک مورد نیاز را بخرید و به محل گلخانه حمل کنید. هزینه خرید بذر و کود هم جزو هزینه‌هایی هستند که باید در نظر بگیرید.
قاب سازه گلخانه ممکن است از جنس آلومینیوم، فولاد گالوانیزه یا چوب‌هایی مانند چوب سرو باشد. گلخانه تا حدی توسط پرتوهای خورشید گرم می‌شود و قسمتی از گرمایش توسط وسایل مصنوعی مانند بخار در گردش، آب گرم یا هوای گرم تامین می‌گردد. از آنجایی که گلخانه ممکن است خیلی گرم یا خیلی سرد شود، به نوعی سیستم تهویه نیز نیاز است. این کار معمولا توسط پنجره‌های سقفی که می‌توانند به صورت مکانیکی یا خودکار عمل کنند و پنجره‌های دیواره انتهایی انجام می‌شود که از طریق آن‌ها هواکش‌های الکتریکی، هوا را کشیده و آن را در سراسر فضای داخلی به گردش در می‌آورند؛ بنابراین بسته به نوع سیستم تهویه، هزینه نهایی متفاوت خواهد بود.
بودجه لازم برای ساخت گلخانه
هزینه ساخت گلخانه به عوامل مختلفی از جمله نوع سیستم گرمایش و سرمایش، انشئابات، سیستم برق‌رسانی، نوع پوشش گلخانه، فوندانسیون، نوع سازه، دیوارکشی و سیستم آبرسانی بستگی دارد؛ به طور مثال سیستم آبیاری ممکن است دستی یا اتوماتیک باشد. طبیعتا هزینه تهیه سیستم دستی کمتر از سیستم اتوماتیک است؛ بنابراین به طور دقیق نمی‌توان مشخص کرد چه میزان بودجه برای این کار لازم خواهد بود. علاوه بر هزینه‌هایی که باید برای تجهیزات و امکانات گلخانه اختصاص دهید، لازم است هزینه‌ای را نیز برای تیم نصب سازه در نظر بگیرید. این هزینه‌ها بر اساس تجربه و شیوه کار کارکنان متفاوت است.